«Μάχη» με τη λάσπη που έχει καλύψει δρόμους και έχει εισβάλει σε σπίτια και επιχειρήσεις, προκαλώντας τεράστιες ζημιές, δίνουν για τρίτη μέρα οι κάτοικοι των περιοχών του δήμου Χερσονήσου, οι οποίοι επλήγησαν από τα πρόσφατα ακραία καιρικά φαινόμενα.
Ο αγώνας ενάντια στα μπάζα και τα χώματα, που κάλυψαν τα πάντα στο πέρασμα των ορμητικών νερών, μοιάζει ατελείωτος. Οι κάτοικοι βρίσκονται σε απόγνωση και προσπαθούν να σώσουν ό,τι μπορεί να σωθεί.
Στο πλευρό τους είναι συνεργεία του δήμου, ο Ερυθρός Σταυρός, εθελοντές, απλοί πολίτες που δίνουν χήρα βοηθείας, προκειμένου να απομακρυνθούν οι τόνοι λάσπης που, ακόμη και σήμερα, εξακολουθούν να καλύπτουν όχι μόνο δρόμους και πεζοδρόμια, αλλά και το εσωτερικό αυλών, σπιτιών και επιχειρήσεων.
Χαρακτηριστικές είναι οι εικόνες που κατέγραψαν στα Μάλια ο ανταποκριτής της ΕΡΤ Ιάσονας Ταβλάς και ο εικονολήπτης Γιώργος Παναγιωτάκης. Οι κάτοικοι μετρούν τις πληγές τους. Προσπαθούν να καθαρίσουν την οικοσκευή τους, τους τοίχους, τα πατώματα, τις αυλές τους.
Σε ξενοδοχείο που έχει μισθώσει ο δήμος Χερσονήσου έχουν βρει καταφύγιο ορισμένοι από τους κατοίκους που βρέθηκαν από τη μια στιγμή στην άλλη άστεγοι, καθώς τα σπίτια τους πλημμύρισαν. Άλλοι κατέφυγαν σε σπίτια συγγενών και φίλων.
Στους δρόμους η λάσπη, ακόμα και σήμερα, φτάνει τα δέκα εκατοστά. Η καταστροφή είναι βιβλική. Σύμφωνα με τον δήμαρχο Χερσονήσου, Γιάννη Σέγκο, μόνο στα Μάλια τα σπίτια και οι επιχειρήσεις που έχουν υποστεί ζημιές υπολογίζονται σε 100-150, ενώ σε όλο το δήμο είναι αρκετές εκατοντάδες.
Όπως δήλωσε στην ΕΡΤ Ηρακλείου ο κ. Σέγκος, ήδη από σήμερα βρίσκεται στην περιοχή μεγάλος αριθμός μηχανικών από το Υπουργείο Μεταφορών και Υποδομών, για τον έλεγχο τόσο των κτιρίων που έχουν υποστεί ζημιές, όσο και των λιμενικών υποδομών.
Παράλληλα, θα ελεγχθούν ο Βόρειος Οδικός Άξονας και η απορροή των υδάτων, καθώς, όσο διαρκούσαν οι βροχοπτώσεις, σχηματίστηκαν καταρράκτες κατά μήκος του ΒΟΑΚ και πλημμυρικά φαινόμενα, με κίνδυνο για τους διερχόμενους.
Ήδη έχει ανακοινωθεί ότι, προκειμένου να αποζημιωθούν οι πληγέντες κάτοικοι, αγρότες και κτηνοτρόφοι, και στην περίπτωση της Κρήτης θα ακολουθηθεί το μοντέλο που εφαρμόστηκε ήδη στην Θεσσαλία και στα Ιόνια νησιά.
Ρεπορτάζ: Ι. Ταβλάς
Επιμέλεια: Ν. Μανουσουδάκη
Νέο πλαίσιο για τις αποζημιώσεις
Στο πλαίσιο του συντονισμού των μέτρων και δράσεων για την αποζημίωση των περιοχών που επλήγησαν από τη θεομηνία «Ιανός», ο Γενικός Γραμματέας Οικονομικής Πολιτικής, κ. Χρήστος Τριαντόπουλος, αναφέρθηκε στη νέα διαδικασία στήριξης των αγροτικών εκμεταλλεύσεων για τις ζημιές που έχουν υποστεί από θεομηνία, μέσα από τη συνεργασία του Υπουργείου Οικονομικών με τον ΕΛΓΑ και την Περιφέρεια.
Ειδικότερα, ο κ. Τριαντόπουλος, σημείωσε ότι «… διαμορφώσαμε μία σειρά από νέες διαδικασίες για να μπορέσουν να αποζημιωθούν για τη ζημιά από τη θεομηνία και οι αγροτικές εκμεταλλεύσεις, παράλληλα και επιπρόσθετα από τις προβλεπόμενες από τον ΕΛΓΑ αποζημιώσεις σε ζωικό και φυτικό κεφάλαιο. Η βασική επιδίωξη είναι να αρχίσουν να επιχορηγούνται οι αγροτικές εκμεταλλεύσεις για τις ζημιές τους σε εξοπλισμό, μέσα παραγωγής, εμπορεύματα και άλλες κατηγορίες, πολύ ταχύτερα από τις παραδοσιακές οδούς που ολοκληρώνονταν μετά από χρόνια. Και αυτό θα επιτευχθεί μέσα από την προσέγγιση των αγροτικών εκμεταλλεύσεων, των κατά κύριο επάγγελμα αγροτών, ως επιχειρηματικών δραστηριοτήτων, οι οποίες και αποζημιώνονται μέσα από τη διαδικασία του άρθρου 36 του ν. 2459/1997 του Υπουργείου Οικονομικών.
Πρόκειται για μία διαδικασία επιχορήγησης επιπρόσθετη και παράλληλη της διαδικασίας αποζημίωσης από τον ΕΛΓΑ για ζωικό και φυτικό κεφάλαιο. Τα κωδικοποιημένα χαρακτηριστικά αυτής της διαδικασίας επιχορήγησης είναι ότι:
(1) Οι κατηγορίες υλικών ζημιών που δύναται να καλύπτει η επιχορήγηση χωρίζονται σε: (α) κτιριακές εγκαταστάσεις (εφόσον οι δικαιούχοι είναι ιδιοκτήτες και όχι ενοικιαστές), (β) μέσα παραγωγής (έγγειο κεφάλαιο, εφόσον οι δικαιούχοι είναι ιδιοκτήτες και όχι ενοικιαστές) και εξοπλισμό (τρακτέρ, μηχανήματα συγκομιδής, αντλιοστάσια, θερμοκήπια, πομώνες, κλπ), (γ) εμπορεύματα (αποθέματα γεωργικής και κτηνοτροφικής παραγωγής, κλπ), (δ) πρώτες ύλες (λιπάσματα, ζωοτροφές, κλπ), (ε) τα αποθηκευμένα προϊόντα (αποθηκευμένη παραγωγή, κλπ), και (ζ) τα φορτηγά αυτοκίνητα δημόσιας και ιδιωτικής χρήσης (κατεστραμμένα, που ανήκουν στην επιχείρηση και εντός της οριοθετημένης περιοχής). Πρόκειται, δηλαδή, για ζημιές που είτε εντάσσονταν στο πεδίο των κρατικών οικονομικών ενισχύσεων (πρώην ΠΣΕΑ) που δηλώνονταν μέσω ΕΛΓΑ, είτε ήταν εκτός του πεδίου των κρατικών οικονομικών ενισχύσεων.
(2) Η αποτίμηση της ζημιάς για κάθε αγροτική εκμετάλλευση -κατά κύριο επάγγελμα αγρότη- όπως και για τις επιχειρήσεις, πραγματοποιείται από τις προβλεπόμενες από το σχετικό θεσμικό πλαίσιο επιτροπές που συγκροτεί η Περιφέρεια. Πρόκειται για επιτροπές που αποτελούνται από στελέχη της δημόσιας διοίκησης με εξειδίκευση στα συγκεκριμένα αντικείμενα και τα οποία, με βάση τα στοιχεία και δεδομένα αναφορικά με τις απώλειες που προσκομίζει κάθε ενδιαφερόμενος, καταλήγουν σε εκτιμήσεις των ζημιών που στέλνουν στη Γενική Γραμματεία Οικονομικής Πολιτικής του Υπουργείου Οικονομικών, ώστε να δρομολογηθεί η επιχορήγηση των αγροτικών εκμεταλλεύσεων.
(3) Το ύψος της επιχορήγησης, που βαραίνει το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων, δύναται να διαμορφωθεί στα επίπεδα του 30% – 70% της υλικής ζημίας των παραπάνω κατηγοριών. Σε εξαιρετικές περιπτώσεις όπου παρατηρούνται σημαντικές και εκτεταμένες ζημίες τόσο σε αριθμό πληγεισών επιχειρήσεων όσο και σε μέγεθος καταστροφής, μπορεί να παρέχεται προκαταβολή έναντι του συνολικού ποσού της επιχορήγησης, η οποία και καταβάλλεται στους δικαιούχους σε ιδιαίτερα σύντομο χρονικό διάστημα.
Το «μοντέλο» της Θεσσαλίας
Για να προωθηθεί με ταχύτητα το εγχείρημα, αλλά και προς διευκόλυνση των αγροτών, ορίστηκε στην Περιφέρεια Θεσσαλίας μία διαδικασία, με τη συνεργασία των δήμων, όπου οι αγρότες για μία χρονική περίοδο δύο εβδομάδων -αλλά και περισσότερο εάν χρειαστεί λόγω των συνθηκών- θα μπορούσαν να επισκεφτούν τους ανταποκριτές του ΕΛΓΑ σε κάθε πληττόμενο δήμο και να δηλώσουν τις ζημιές τους σε εξοπλισμό, μέσα παραγωγής, εμπορεύματα και άλλα. Ειδικότερα, προς περαιτέρω διευκόλυνσή τους, κρίθηκε από τον ΕΛΓΑ σκόπιμο να δηλώσουν τις ζημιές εκείνες που δεν είχαν δηλωθεί κατά την πρώτη περίοδο στο πλαίσιο των κρατικών οικονομικών ενισχύσεων (πρώην ΠΣΕΑ), καθώς οι τελευταίες είχαν δηλωθεί στο σύστημα του ΕΛΓΑ, ενώ, φυσικά, μπορούν εκ νέου να δηλωθούν. Στη συνέχεια, ομάδα εργασίας σε κάθε περιφερειακή ενότητα -από το Υπουργείο Οικονομικών, τον ΕΛΓΑ και την Περιφέρεια- έχει αναλάβει να συγκεντρώσει και να ενοποιήσει τις δηλώσεις, με τη διαδικασία μετά να περνά στις προβλεπόμενες από το θεσμικό πλαίσιο επιτροπές της περιφέρειας. Οι επιτροπές αυτές με τη σειρά τους θα αξιολογήσουν τα δεδομένα και τα στοιχεία κάθε περίπτωσης και μόλις ολοκληρωθεί η αποτίμηση θα στείλουν στη Γενική Γραμματεία Οικονομικής Πολιτικής του Υπουργείου Οικονομικών τα σχετικά, ώστε να προχωρήσει η επιχορήγηση και, ειδικότερα, η προκαταβολή μέρους αυτής σε ιδιαίτερα σύντομο χρονικό διάστημα.
Πρόκειται, συνεπώς, για μία νέα διαδικασία, σε μία μεταβατική φάση προς ένα ολοκληρωμένο καθεστώς αποζημιώσεων και επιχορηγήσεων για θεομηνία, η οποία -σε αντίθεση με ό,τι γινόταν στο παρελθόν- θα επιτρέψει τόσο την στήριξη όλων όσοι έχουν πληγεί και σε κατηγορίες που πριν δεν καλύπτονταν, όσο και την παροχή αυτής της στήριξης σε ιδιαίτερα σύντομο χρονικό διάστημα. Και προς αυτή την κατεύθυνση, κινούμαστε όλοι οι εμπλεκόμενοι σε στενή συνεργασία».
