Γράφει για το zougla.gr ο Δημήτριος Κούβελας, Καθηγητής Κλινικής Φαρμακολογίας, Ιατρική Σχολή ΑΠΘ 

Η πρόσφατη πανδημία COVID-19 μονοπώλησε και συνεχίζει να μονοπωλεί τον παγκόσμιο έντυπο και ηλεκτρονικό τύπο.Η ανθρωπότητα φαίνεται αιφνιδιασμένη από μια καταστροφή που μόνο παράδοξη, αιφνίδια και καινοφανής δεν μπορεί να χαρακτηριστεί.

Οι επιδημίες ήταν πάντα από τις πλέον σημαντικές και καθολικές απειλές για την ανθρωπότητα, σήμερα δε που ο πληθυσμός για πρώτη φορά είναι 7,7 δισεκατομμύρια και με γεωμετρική τάση αύξησης, σήμερα που η μετακίνηση ανθρώπων και υλικών γίνεται σε λίγες μόνο ώρες από άκρη σε άκρη του πλανήτη, σήμερα που ο πληθυσμός είναι πολύ περισσότερο γερασμένος, από κάθε άλλη φορά, σήμερα που η αντοχή των μικροοργανισμών έχει φτάσει στο ζενίθ, λόγω της κατάχρησης των φαρμάκων, για «ψύλλου πήδημα», από την ανθρωπότητα, σήμερα που επιπλέον υπάρχουν περιοχές του πλανήτη που ζουν σε άθλιες συνθήκες υγιεινής, σήμερα λοιπόν ο κίνδυνος της πανδημίας ήταν πολύ μεγαλύτερος και αόρατος μόνο σε τελείως τυφλούς.

Οι οργανωμένες κοινωνίες, οφείλουν να προστατεύουν τους πληθυσμούς τους και να εκτιμούν τον κάθε κίνδυνο που τους απειλεί. Όταν λοιπόν υπάρχει κάποια υγειονομικού τύπου απειλή, τα μέτρα πρέπει να είναι υγειονομικά, συγκεκριμένα και όσο το δυνατόν περιορισμένα χρονικά και τοπικά.

Όταν έγινε γνωστή η φύση του αιτίου της τελευταίας επιδημίας που ξεκινούσε από την πόλη Βουχάν της Kίνας ξέραμε περίπου με τι είχαμε να κάνουμε. Επρόκειτο για έναν κορωναϊό, έναν από τους χιλιάδες κορωναϊούς, έναν από αυτούς που προσβάλλουν τον άνθρωπο. Είχε ήδη προσβάλλει αρκετούς στην Κίνα και υπήρχαν και κάποιοι, ελάχιστοι, για το μέγεθος της Κίνας, θάνατοι. Με το που άρχισε να επεκτείνεται η λοίμωξη, κηρύχθηκε πανδημία και η Ελλάδα πήρε μέτρα, ανάλογα με αυτά της πλειοψηφίας των χωρών, ενώ ήδη διάσημος επιδημιολόγος έκρουε τον κίνδυνο του κινδύνου για υπερβολικές αντιδράσεις σε σχέση με την επικινδυνότητα του ιού.

Μία-μία, οι χώρες άρχισαν να λαμβάνουν μέτρα αστυνομικού τύπου, ενώ κάποιες αποφάσισαν να πάρουν μόνο τα στοιχειώδη μέτρα προστασίας των ευπαθών ομάδων.

Κάποιες χώρες χτυπήθηκαν σοβαρά, κάποιες άλλες, μεταξύ αυτών και η χώρα μας ελάχιστα.

Κάποιοι θεωρούν ότι πήραν σωστά μέτρα, κάποιοι άλλοι λάθος κλπ. Τι είναι όμως σωστό και λάθος κατά την εκδήλωση πανδημίας;

Το σωστό είναι, για τον περιορισμό των θυμάτων ο περιορισμός των φορέων ή των πλέον ευάλωτων ομάδων. Το lockdown έχει νόημα μόνο αν έχουμε άγνωστο αίτιο ή μη συγκεκριμένη ευάλωτη ομάδα.

Στη δική μας περίπτωση είχαμε και γνωστό αίτιο και χαρακτηρισμένες ευάλωτες ομάδες. Η λύση λοιπόν θα ήταν να περιοριστούν κατ’ οίκον οι ευάλωτες ομάδες και φυσικά η υπόλοιπη κοινωνία να συνεχίζει κανονικά, διότι η μεγαλύτερη απειλή για την υγεία είναι η φτώχεια.

Πως περιορίζονται όμως οι ευάλωτες ομάδες; Πρώτον αναγνωρίζονται. Στο σημείο αυτό χρησιμοποιούνται οι πληροφορίες από τον φάκελο υγείας του πληθυσμού, ο οποίος δημιουργείται και συντηρείται από τον οικογενειακό ιατρό, είναι πάντα ενήμερος και προφανώς εξαιρετικά σημαντικός. Αφού αναγνωριστούν ο οικογενειακός ιατρός, τους ειδοποιεί και τους ενημερώνει και ταυτοχρόνως ενημερώνει τις κοινωνικές υπηρεσίες της περιοχής για κατ’ οίκον φροντίδα των ευπαθών, που ας πούμε ότι είναι οι ηλικιωμένοι. Τον κάθε ένα από αυτούς τους επισκέπτεται επισκέπτης υγείας τακτικά για έλεγχο, κοινωνικός λειτουργός που καταγράφει τις συνθήκες εξατομικευμένα και οι δύο αυτοί φροντίζουν για την στρατηγική και την τακτική που θα ακολουθήσουν. Αν ο ηλικιωμένος ζει μόνος, τότε πρέπει να τον αναλάβει η φροντίδα στο σπίτι με υπηρεσία καθαριότητας, κατ΄οίκον φροντίδα, έλεγχο υγείας κλπ. Αν χρειαστεί τον επισκέπτεται και ο οικογενειακός ιατρός για να αποφευχθεί επίσκεψη στο νοσοκομείου που αποτελεί από μόνη της απειλή λοίμωξης.

Έτσι λοιπόν φροντίζουμε τους ευπαθείς στο σπίτι και ελαχιστοποιούμε την πιθανότητα λοίμωξης, αλλά και σε περίπτωσης νόσησης, περιορίζουμε την πρόσβαση στην τριτοβάθμια και προστατεύουμε το σύστημα υγείας από κατάρρευση, χωρίς όμως να αφήσουμε κανέναν πολίτη χωρίς φροντίδα.

Το σύστημα αυτό το ονομάζουμε Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας (ΠΦΥ) και στη χώρα μας, δυστυχώς είναι ακόμα ανύπαρκτο. Βέβαια, από τη στιγμή που είναι ανύπαρκτο, θα έπρεπε να κηρυχθεί lockdown για όσο χρόνο θα ετοιμαζόταν. Το κόστος πραγματοποίησης συμβάσεων με πρωτοβάθμιους ιατρούς, για όλη τη χώρα, οριακά μπορεί να υπερβαίνει τα 20 εκατομμύρια. Συμπληρωματικά η θεσμοθέτηση υπηρεσιών φροντίδας κατ’ οίκον σε κάθε δήμο θα έπρεπε να είναι πρώτη προτεραιότητα.

Ταυτόχρονα, και εφόσον ετοιμάζεται η πρώτης γραμμής άμυνα θα πρέπει να λαμβάνεται μέριμνα και για τα βαριά περιστατικά που αναγκαστικά θα προκύψουν. Αυτά χρειάζονται μονάδες εντατικής νοσηλείας, με αύξηση του συνόλου των διατιθέμενων κλινών. Οι κλίνες εντατικής νοσηλείας, δεν είναι τα κρεββάτια και ο εξοπλισμός. Το βασικό είναι το εκπαιδευμένο προσωπικό σε ιατρούς και νοσηλεύτριες. Αν ο αριθμός κριθεί ανεπαρκής, τότε οι προσλήψεις ή οι συμβάσεις είναι το μόνο πράγμα που μπορεί να γίνει.

Τέλος και από τη στιγμή που αυτό ανησυχεί περισσότερο την οικονομία της χώρας είναι ο τουρισμός θα πρέπει να ληφθούν μέτρα σε όλα τα αεροδρόμια, τα λιμάνια και τα τελωνεία της χώρας.

Ο έλεγχος των τουριστών δεν μπορεί να είναι δειγματοληπτικός και φυσικά δεν έχει νόημα να γίνεται με θερμομέτρηση. Ο καθένας που δεν νοιωθει καλά και δεν θέλει να του χαλάσουν τις διακοπές, μια ώρα πριν την προσγείωση μπορεί να πάρει μια ασπιρίνη και να είναι απύρετος στον έλεγχο.

Ένα τεστ αντισωμάτων θα έπρεπε να γίνεται σε όλους, άρα θα έπρεπε να προμηθευτούμε έναν μεγάλο αριθμό τέτοιων γρήγορων τεστ και φυσικά να στελεχωθούν και οι υγειονομικές υπηρεσίες των αεροδρομίων, των λιμένων και όλων των εισόδων της χώρας.

Αν γίνουν όλα αυτά τότε έχουμε πάρει όλα τα μέτρα, και η οικονομία μπορεί να συνεχίζει να εργάζεται.

Στην Ελλάδα πήραμε τα αστυνομικά μέτρα στις μετακινήσεις. Δεν ελήφθη καμία μέριμνα για τους ευπαθείς πληθυσμούς και δεν υπήρξε καμία πρόσληψη, σύμβαση και θεσμική υγειονομική θωράκιση της χώρας.

Αντιθέτως τα μέτρα περιορίζονται σε εντολές που μεταφέρουν την ευθύνη της νόσου στον πληθυσμό, χωρίς όμως ανάλογη ευθύνη της πολιτείας. Η πολιτεία χρησιμοποιεί επιστήμονες με Καλβινική αντίληψη της σωτηρίας των πληθυσμών και τιμωρεί κάθε «ανήθικη» συμπεριφορά. Αν η νεολαία συνωστίζεται σε ένα μπαρ είναι επικίνδυνο, διότι είναι ανήθικο (με την θρησκευτική έννοια του Καλβινισμού), επικίνδυνο και η συμπεριφορά τιμωρείται άμεσα και παραδειγματικά. Αν αντίθετα οι πολίτες συνωστίζονται γύρω από το άγαλμα του μαρμαρωμένου βασιλιά ή σιντριβάνι, τότε αυτό δεν είναι ανήθικο και επομένως δεν είναι και κατακριτέο και φυσικά ιατρικώς ακίνδυνο. Αν το πάρτι το κάνει τραγουδίστρια είναι παράνομο. Αν το κάνει Επιστήμων, Πολιτικός, Δημοσιογράφος ή όλα μαζί, τότε είναι αποδεκτό και ακίνδυνο για την δημόσια υγεία. Αν η συγκέντρωση είναι γύφτικος γάμος είναι όνειδος. Αν είναι δεξίωση σε ευγενές προάστιο, επιβεβλημένη κοινωνική αναγκαιότητα. Η μετακίνηση ηλικιωμένων το πρωί για ενημέρωση των βιβλιαρίων στην τράπεζα νόμιμη, η μετακίνηση νεολαίων μεταμεσονύκτια, εξαιρετικά επικίνδυνη.

Η φαρμακευτικές παρεμβάσεις, γίνονται άκριτα και μιμητικά. Καμία συμμετοχή της επιτροπής αξιολόγησης του υπουργείου, καμία συμμετοχή του ΚΕΣΥ, Καμία συμμετοχή του Πανελλήνιου Ιατρικού Συλλόγου. Οι καταγραφές των θυμάτων γίνονται αυθαίρετα και φυσικά δεν διακρίνεται η φυσική εξέλιξη της νόσου από την φαρμακευτική ανεπιθύμητη δράση, ακόμη και αυτή είναι που μπορεί να οδηγήσει στο θάνατο. Αυτό είναι όμως ηθικό, η μη χρήση φαρμάκου, χωρίς ένδειξη, είναι ανήθικη.

Πως δεν θρηνήσαμε περισσότερα θύματα με αυτές τις συνθήκες; από καθαρή τύχη φυσικά. Μόνο εμείς; Όχι όλα τα βαλκάνια και οι χώρες με περιφερική οικονομία και χαμηλή επισκεψιμότητα τους συγκεκριμένους μήνες.

Τώρα όμως έρχεται θέρος και χρειαζόμαστε τον τουρισμό. Βρέθηκε εμβόλιο; Όχι φυσικά, όπως ήταν αναμενόμενο. Βρέθηκε φάρμακο; Όχι φυσικά όπως προφανώς γνωρίζαμε πολύ καλά. Πήραμε μέτρα πρωτοβάθμιας; Όχι, σαφέστατα όχι. Προσλάβαμε ειδικούς εντατικολόγους; Και πάλι όχι.

Και που βασιζόμαστε λοιπόν; Στα προφανή. Στην τύχη μας (ήλιο και υγρασία), και την εξασθένηση της λοιμογόνου ικανότητας του ιού λόγω μεταλλάξεων.

Ίδωμεν λοιπόν και ας κάνουμε και κανένα ευχέλαιο, δια παν ενδεχόμενο.

Περισσότερα Εδω

Προηγούμενο άρθροΣτον τελικό Κυπέλλου με «λευκή» ισοπαλία η Γιουβέντους
Επόμενο άρθροΈνας καλός “Οιωνός” για το ερασιτεχνικό μπάσκετ και τον αθλητισμό