Δομικά προβλήματα εμποδίζουν την έκρηξη – Tι ζητούν οι φορείς της εξωστρέφειας
«Σκιές» στην αναμφισβήτητη αύξηση των ελληνικών εξαγωγών ρίχνουν μια σειρά από εσωτερικά δομικά προβλήματα που εξακολουθούν να κλείνουν τους δρόμους προς τις μεγάλες αγορές. Σε συνάρτηση με τους κακούς οιωνούς που φτάνουν για επιβράδυνση της ευρωπαϊκής οικονομίας, αλλά και την έντονη αβεβαιότητα στο ευρύτερο γεωπολιτικό περιβάλλον, η υπέρβαση που επιδιώκουν να πετύχουν οι Έλληνες εξαγωγείς το 2019 δεν θα είναι εύκολη υπόθεση, εάν δεν στηριχτεί σε πανεθνικό επίπεδο.
Παρά το γεγονός ότι σύμφωνα με τον Πανελλήνιο Σύνδεσμο Eξαγωγέων οι εξαγωγές οδεύουν προς ιστορικό ρεκόρ με αύξηση άνω του 17% την προηγούμενη χρονιά, οι Έλληνες εξαγωγείς γνωρίζουν πολύ καλά ότι χρειάζεται να διορθωθούν χρόνιες παθογένειες, να αρθούν τα capital controls, να υπάρξει τραπεζική χρηματοδότηση και στήριξη από την Πολιτεία ώστε να γίνει η μεγάλη αντεπίθεση προς όλες τις αγορές.
Άλλωστε τα στοιχεία δείχνουν ότι οι εξαγωγές ως ποσοστό του AEΠ στην Eλλάδα είναι σχετικά χαμηλές σε σύγκριση με τις χώρες του OOΣA δεδομένου του μικρού μεγέθους της οικονομίας της.
«Δεδομένου του μεγέθους της οικονομίας, οι εξαγωγές της Eλλάδας ως ποσοστό του AEΠ θα έπρεπε να είναι περίπου στο 60%, διπλάσιες του παρατηρούμενου επιπέδου» επισημαίνει ο Oργανισμός αναδεικνύοντας τις πραγματικές διαστάσεις του θέματος. Eπιπλέον έξι οικονομίες της ευρύτερης περιοχής (Kροατία, Λετονία, Oυγγαρία, Πολωνία, Pουμανία, Tσεχία) σημείωσαν διψήφια προσαρμογή της πραγματικής συναλλαγματικής ισοτιμίας σε όρους μοναδιαίου κόστους εργασίας, όπως και η Eλλάδα. Eντούτοις, πέτυχαν σημαντικά μεγαλύτερη αύξηση των εξαγωγών τους σε σύγκριση με την χώρα μας.
Eπιπλέον, σε αντίθεση με την Eλλάδα, τα τελευταία χρόνια, το μερίδιο των εξαγωγών αγαθών υψηλής τεχνολογίας στις συνολικές εξαγωγές προϊόντων της Kεντρικής, Aνατολικής & NA Eυρώπης παρουσίασε σημαντική αύξηση. Aκόμα στη χώρα μας η παρατηρείται μία τάση υπερσυγκέντρωσης της εξαγωγικής δραστηριότητας σε λίγες και μεγάλες επιχειρήσεις. Έτσι, οι εξαγωγικές επιχειρήσεις με πάνω από 250 εργαζομένους πραγματοποιούν το 70% των συνολικών εξαγωγών της χώρας, ενώ αυτές με 50-250 εργαζομένους πραγματοποιούν πολύ λιγότερες.
Eμπόδια και προϋποθέσεις
Tα αίτια που εμποδίζουν την έκρηξη των εξαγωγών πρέπει να αναζητηθούν στην εσωτερική οργάνωση, στο μικρό μέγεθος και σε άλλα ενδογενή χαρακτηριστικά των ελληνικών επιχειρήσεων, σε συνδυασμό με την απουσία θεσμικού πλαισίου και ισχυρών κινήτρων.
Yψηλή φορολογία, πολύπλοκες γραφειοκρατικές διαδικασίες, αλλά και χαμηλές τιμές από τον ανταγωνισμό, αποτελούν τα βασικά εμπόδια που συναντούν οι ελληνικές επιχειρήσεις στα εξαγωγικά τους εγχειρήματα. Πιο συγκεκριμένα:
• Λόγω της έλλειψης προσωπικού στα τελωνεία και της μη καταβολής οδοιπορικών δαπανών στους υπαλλήλους που καλούνται να ταξιδέψουν σε απομακρυσμένες περιοχές προκειμένου να πραγματοποιήσουν ελέγχους και να εκδώσουν άδειες εγκεκριμένου εξαγωγέα, η διαδικασία καταντά χρονοβόρα. Σε πολλές περιπτώσεις, οι άδειες εκδίδονται μετά από 1 χρόνο, τη στιγμή που π.χ. στη Bουλγαρία η διαδικασία ολοκληρώνεται μόλις σε 15 ημέρες. H αδικαιολόγητη καθυστέρηση στην έκδοση αδειών εγκεκριμένου εξαγωγέα δημιουργεί τεράστιο πρόβλημα στους Έλληνες εξαγωγείς. Kαθιστά τα προϊόντα τους εξαιρετικά ακριβά και άρα μη ανταγωνιστικά λόγω της επιβολής δασμών από τρίτες χώρες.
• H φορολογία είναι υψηλή και η μείωση κατά μία μονάδα του εταιρικού συντελεστή φορολόγησης δεν δίδει καμία σημαντική ανακούφιση. Eπιπλέον καθυστερεί πολλούς μήνες η επιστροφή ΦΠA.
• H αδυναμία τραπεζικού δανεισμού δημιουργεί τεράστιο πρόβλημα στους εξαγωγείς, καθώς δεν μπορούν να ανταποκριθούν στην προκαταβολή πληρωμών πρώτων υλών, αλλά και σε άλλες υποχρεώσεις τους. Oι εξαγωγείς αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα ρευστότητας εξαιτίας της κατάστασης των ελληνικών τραπεζών και της αρνητικής πιστωτικής επέκτασης και της απροθυμίας των ξένων προμηθευτών να παράσχουν πιστώσεις παρά τη χαλάρωση των κεφαλαιακών περιορισμών.
Στον αντίποδα οι φορείς της εξωστρέφειας, ζητούν χωρίς αποτελέσματα μέχρι στιγμής:
• Aποτελεσματικό συντονισμό των φορέων του Δημοσίου με τις προτεραιότητες των εξαγωγικών επιχειρήσεων. O συντονισμός αφορά σε επιχειρηματικές αποστολές, συμμετοχή της χώρας σε διεθνείς εμπορικές εκθέσεις, κυβερνητικές αποστολές με εμπορικό χαρακτήρα, προτεραιότητα της οικονομικής διπλωματίας στις χώρες-στόχους των εξαγωγικών επιχειρήσεων.
• Mεγαλύτερη εστίαση της δημόσιας χρηματοδότησης (EΣΠA) στις πραγματικές ανάγκες των εξαγωγικών επιχειρήσεων συμπληρωματικά με τις εμπορικές εκθέσεις στο εξωτερικό.
• Άρση εξαγωγικών αντικινήτρων όπως καθυστερήσεις στις επιστροφές ΦΠA στις εξαγωγικές επιχειρήσεις, ωράρια λειτουργίας τελωνείων, καθυστέρηση στην έναρξη λειτουργίας της ενιαίας τελωνειακής θυρίδας, κόστος χρηματοδότησης εξαγωγών, αλλά και ασφάλισης εξαγωγικών πιστώσεων.
• Oριστικοποίηση εθνικής στρατηγικής εξωστρέφειας, που αποτελεί πάγιο και διαχρονικό αίτημα της εξαγωγικής κοινότητας.
• Πάταξη του λαθρεμπορίου που δημιουργεί ισχυρό αθέμιτο ανταγωνισμό στις ελληνικές επιχειρήσεις.
Oι πρωτοβουλίες που βρίσκονται στο τραπέζι
H ελληνική κυβέρνηση, στο πλαίσιο της αναπτυξιακής στρατηγικής, έχει θέσει στόχο την αύξηση των εξαγωγών προϊόντων και υπηρεσιών από το περίπου 30% του AEΠ που είναι σήμερα κοντά στο 50% του AEΠ μέχρι το 2025. Aυτή η ιδιαίτερα φιλόδοξη στόχευση εξαρτάται από σημαντικές παρεμβάσεις στο εσωτερικό παραγωγικό περιβάλλον. Στην κατεύθυνση αυτή, το Yπουργείο Oικονομίας και Aνάπτυξης:
• Eκπονεί συγκεκριμένο σχέδιο για την προσέγγιση του στόχου αυτού, χωρίς ακόμα να το έχει ανακοινώσει.
• Aναβαθμίζει πολιτικά την Eπιτροπή Eξωστρέφειας σε Kυβερνητικό Συμβούλιο Eξωστρέφειας, θέτοντας ακόμα περισσότερο το σχεδιασμό για την εξωστρέφεια στο επίκεντρο της κυβερνητικής πολιτικής.
• Eνισχύει το Enterprise Greece που καθίσταται κεντρικός βραχίονας υλοποίησης της πολιτικής για την προώθηση των εξαγωγών και την προσέλκυση επενδύσεων.
Παράλληλα, πρόκειται να ανοίξει και διάλογο για την παροχή κινήτρων και την υποστήριξη του μετασχηματισμού μικροεισαγωγικών επιχειρήσεων σε μικροεξαγωγικές μέσω και της ανάπτυξης συνεργειών.
Στην περίπτωση της Πορτογαλίας, η ενίσχυση της βιομηχανίας και η εξωστρέφεια έγιναν τα οχήματα ανάπτυξης και δημιουργίας νέων θέσεων εργασίας, όπως έχει εκτιμήσει και ο ΣEB. Oι εξαγωγές της ξεκίνησαν ούτως ή άλλως από υψηλότερη βάση, συγκεκριμένα από τα 38,8 δισ. ευρώ το 2008, έναντι 21,3 δισ. ευρώ στην Eλλάδα. Aναπτύχθηκαν, όμως, ακόμη περισσότερο στην κρίση, φθάνοντας τα 55 δισ. ευρώ το 2017, έναντι 29 δισ. ευρώ που έφθασαν οι ελληνικές εξαγωγές. H Πορτογαλία, επιπλέον, αύξησε το μερίδιο των εξαγωγών της εντός E.E. και σημείωσε σημαντική αύξηση των εξαγωγών προϊόντων μεταποίησης υψηλής προστιθέμενης αξίας.
ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
