Στην ημερίδα για την ακτοπλοΐα που διοργάνωσε η ΠΕΝΕΝ (Πανελλήνια Ένωση Ναυτών Εμπορικού Ναυτικού) μίλησε ο υποψήφιος βουλευτής της ΑΝΤΑΡΣΥΑ στο νομό Λέσβου, Νίκος Μανάβης, με την ιδιότητα του δημοσιογράφου που καλύπτει επί 22 χρόνια το ναυτιλιακό ρεπορτάζ, για τοπικά αλλά και πανελλαδικά μέσα ενημέρωσης. Η εκδήλωση πραγματοποιήθηκε στις 10.00 το πρωί της Δευτέρας, 24 Ιουνίου, στο πλοίο Αδαμάντιος Κοραής, που ήταν ελλιμενισμένο στο λιμάνι του Πειραιά.
Η ημερίδα είχε ως στόχο να διερευνήσει την δυνατότητα μετάβασης από μια ακτοπλοΐα, εργαλείο κερδοφορίας των εφοπλιστών, σε μια ακτοπλοΐα στα χέρια και την υπηρεσία των χρηστών (νησιωτών και επιβατών) και του δημοσίου, με λαϊκό και κοινωνικό έλεγχο.
Κατά την διάρκεια της ημερίδας συζητήθηκαν θέματα όπως είναι το συγκοινωνιακό δίκτυο, οι τιμές των εισιτηρίων, η μονοπωλιακή εκμετάλλευση των γραμμών, ο χάρτης των ακτοπλοϊκών εταιρειών, η ασφάλεια και η ποιότητα των προσφερόμενων υπηρεσιών, η κάλυψη των πραγματικών αναγκών στα νησιά, προβλήματα με τις λιμενικές υποδομές, το θεσμικό πλαίσιο της ακτοπλοΐας και τα εργασιακά προβλήματα των ναυτεργατών.
Ο υποψήφιος βουλευτής της ΑΝΤΑΡΣΥΑ στο νομό Λέσβου και νεοεκλεγής Περιφερειακός Σύμβουλος με τον συνδυασμό Ανταρσία στο Αιγαίο – Αντικαπιταλιστική Αριστερά Νίκος Μανάβης υπογράμμισε την ανάγκη να υπάρχουν καθημερινές συνδέσεις των μεγάλων νησιών του Βορείου Αιγαίου (Λήμνος, Λέσβος, Χίος, Σάμος και Ικαρία) με τον Πειραιά και τουλάχιστον δύο φορές την εβδομάδα με την Θεσσαλονίκη. Εκτενής αναφορά έκανε α) για την ανάγκη δωρεάν μετακίνησης των νησιωτών αλλά και όλων των επιβατών με τα πλοία τις ακτοπλοΐας, β) την δημιουργία ενός πυκνού δικτύου σύνδεσης των νησιών μεταξύ τους (ενδονησιωτικές γραμμές). Όλα τα παραπάνω αποτελούν πλαίσιο αγώνα, όπως τόνισε ο κ. Μανάβης που από κοινού θα πρέπει να διεκδικήσουν οι ναυτικοί και οι νησιώτες, ενάντια στην πολιτική κυβέρνηση, Ε.Ε., αστικού μπλοκ εξουσίας και εφοπλιστές. Όλοι οι παραπάνω αγωνιστικοί στόχοι μπορούν να επιτευχθούν με την δημιουργία ενός δημοσίου φορέα ακτοπλοϊκών συγκοινωνιών.
Αναλυτικά στην ομιλία του ο υποψήφιος βουλευτής της ΑΝΤΑΡΣΥΑ σημείωσε:
Τα νησιά του Αιγαίου στενάζουν κάτω από το ολιγοπώλιο που έχει δημιουργηθεί στις ακτοπλοϊκές γραμμές. Η κατάργηση του καμποτάζ, δηλαδή της καπιταλιστικής εκμετάλλευσης των ακτοπλοϊκών γραμμών με κρατικό προστατευτισμό, ήταν μια απαίτηση των εφοπλιστών που υλοποίησαν οι Ελληνικές κυβερνήσεις και η Ε.Ε. Έτσι, σταδιακά, διαμορφώθηκε ένα ολιγοπώλιο που καλύπτει πάνω από το 70% των
γραμμών του Αιγαίου. H Blue Star, Hellenic Seaways, Group Attica και η ΑΝΕΚ ελέγχονται έμμεσα ή άμεσα από την Τράπεζα Πειραιώς. Οι Μινωικές Γραμμές ελέγχονται από τον όμιλο Γκριμάλντι, ο τελευταίος παρότι τα προηγούμενα χρόνια ήταν σε ανοιχτό ανταγωνισμό με την Τράπεζα Πειραιώς για τον έλεγχο της Hellenic Seaways φαίνεται ότι έχει έρθει σε συμφωνία με την Τράπεζα Πειραιώς.
Σύμφωνα με ορισμένες πληροφορίες η Τράπεζα ετοιμάζεται να πουλήσει εκ νέου τις μετοχές τις στις προαναφερόμενες ακτοπλοϊκές εταιρείες σε αγγλικά Fund. Πίσω από την Τράπεζα Πειραιώς λέγεται ότι βρίσκονται κορυφαίοι εφοπλιστές όπως ο πρόεδρος της Ένωσης Ελλήνων Εφοπλιστών, κ. Βενιάμης.
Το ολιγοπώλιο, μετατρέπεται σε μονοπώλιο ανά νησί ή ομάδα νησιών. Αυτό, λοιπόν, το ολιγοπώλιο στα νησιά του Βορείου Αιγαίου φέρνει πανάκριβα ακτοπλοϊκά εισιτήρια, μείωση στις ταχύτητες των πλοίων (δηλαδή πολύ περισσότερες ώρες ταξιδιού), εξωφρενικά υψηλό κόστος διατροφής εντός των πλοίων, συγχωνεύσεις δρομολογίων, ακατάλληλες ώρες προσέγγισης στα νησιά, κατάργηση δρομολογίων, επιδείνωση στις συνθήκες εργασίας των ναυτικών, μείωση των θέσεων εργασίας στα πλοία, μειώσεις στους μισθούς των ναυτικών κλπ.
Ας δούμε τι σημαίνει για τον νησιώτη η ύπαρξη του ολιγοπωλίου έτσι όπως έχει διαμορφωθεί σήμερα:
– Εδώ και αρκετά χρόνια στις γραμμές του Βορείου Αιγαίου δραστηριοποιούνταν το Ρο -Ρο Πελαγίτης, το πλοίο ανταγωνιζόταν ευθέως τα πλοία του ολιγοπωλίου στην μεταφορά οχημάτων. Η αντίδραση του ολιγοπωλίου ήταν πολύ απλή, ναύλωσε το Πελαγίτης και έτσι έδωσε τέλος στον όποιο ανταγωνισμό είχε αναπτυχθεί.
– Το καλοκαίρι του 2018 τα πλοία που εξυπηρετούσαν την γραμμή Καβάλα – νησιά Βορείου Αιγαίου παρουσίαζαν μεγάλες καθυστερήσεις στις προσεγγίσεις στα λιμάνια της Λήμνου και της Μυτιλήνης. Αιτία ήταν ο μεγάλος χρόνος που απαιτούντυαν για την φόρτωση και εκφόρτωση κατά τις προηγούμενες προσεγγίσεις τους. Καμία διαμαρτυρία δεν καταγράφηκε γι αυτές τις καθυστερήσεις από τις τοπικές αρχές των νησιών. Σε αντίστοιχα προβλήματα που δημιουργούνταν πριν λίγα χρόνια από τα πλοία της ΝΕΛ καταγράφονταν πολύ έντονες αντιδράσεις – και καλά έκαναν – από τις τοπικές αρχές. Η απουσία αντιδράσεων το καλοκαίρι του 2018 πρέπει να αναζητηθεί στις σχέσεις που έχουν αναπτυχθεί μεταξύ της Τράπεζας και των τοπικών αρχόντων.
– Μάρτιος του 2019 κάτοικος της Μυτιλήνης με καταγωγή από την Λήμνο προσπαθεί να πάει στο γειτονικό νησί για να κηδέψει τον πατέρα του που πέθανε. Η ανυπαρξία τοπικών γραμμών τον αναγκάζει να ταξιδέψει με αεροπλάνο από την Μυτιλήνη στην Θεσσαλονίκη, από εκεί οδικώς στην Καβάλα και από την Καβάλα με το πλοίο στην Λήμνο.
– Ο κάτοικος της Σάμου που χρειάζεται να μεταβεί στην Μυτιλήνη για να επισκεφτεί τις εκεί υπηρεσίες της Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου, κατά την χειμερινή περίοδο θα πρέπει να υπολογίζει ότι θα κάνει ένα τριήμερο ταξίδι (στην καλύτερη περίπτωση), το οποίο όμως μπορεί να εξελιχθεί και σε εβδομαδιαίο αν μεσολαβήσουν μια ή δύο ημέρες απαγορευτικού.
– Ακόμη χειρότερη είναι η κατάσταση για τους κάτοικους των Φούρνων ή της Ικαρίας που θα προσπαθήσουν το χειμώνα να μεταβούν από τα νησιά τους στο Βαθύ της Σάμου για να διευθετήσουν μια υπόθεση τους στην Εφορία. Το χειμώνα το ταξίδι αυτό είναι μια πραγματική περιπέτεια καθώς είναι σχεδόν
μόνιμη η θαλασσοταραχή. Οι ναυτικοί γνωρίζετε πολύ καλά τι σημαίνει το ταξίδι στο Ικάριο Πέλαγος.
– Το ταξίδι από την Λήμνο στον Αι Στράτη, από την Σάμο στην Ικαρία και τους Φούρνους για όλη την χειμερινή περίοδο σημαίνει τουλάχιστον μια διανυκτέρευση στο άλλο νησί και επιστροφή στην αφετηρία την επόμενη ημέρα.
– Η καθημερινή σύνδεση της Σάμου και της Ικαρίας με τον Πειραιά παραμένει μακρινό όνειρο για τους κατοίκους των νησιών αυτών, με εξαίρεση τους καλοκαιρινούς μήνες.
– Για τους παλιούς ναυτιλιακούς συντάκτες η γραμμή Πειραιάς – Χίος – Μυτιλήνη ήταν γραμμή κορμός, δηλαδή μια κερδοφόρος γραμμή. Τα τελευταία χρόνια έχει μετατραπεί σε άγονη γραμμή. Έτσι ο κάτοικος της Λέσβου για να μεταβεί από την Μυτιλήνη στον Πειραιά πρέπει να περάσει από τις Οινούσσες, την Χίο και τα Ψαρρά. Το ταξίδι διαρκεί 14 ώρες. Έτσι η ακτοπλοΐα στο βόρειο Αιγαίο επέστρεψε στην εποχή του Σαπφώ με τα εισιτήρια να είναι τέσσερις και πέντε φορές πιο ακριβά από τότε.
– Ενθουσιασμένα είναι τα τοπικά ΜΜΕ της Λέσβου και της Χίου με την λειτουργία των λιμανιών των Μεστών και του Σιγρίου. Ωστόσο το Λιμάνι των Μεστών δεν έχει ούτε ένα στέγαστρο για τους επιβάτες ώστε να προστατεύονται από τον ήλιο ή την βροχή. Το δε λιμάνι του Σιγρίου είναι ένα εργοτάξιο και είναι πραγματικοί ήρωες οι ναυτικοί που καταφέρνουν να δέσουν το πλοίο σε αυτό.
Ταυτόχρονα, η ασφάλεια στα ακτοπλοϊκά ταξίδια κρέμεται από το φιλότιμο και την υπερεργασία των ναυτικών. Τα ακατάλληλα λιμάνια, οι μειωμένες θέσεις στα πληρώματα και η ανεπαρκής συντήρηση των πλοίων βάζουν σε κίνδυνο τη ζωή των εργαζομένων, αλλά και την ζωή χιλιάδων επιβατών, ιδιαίτερα τους κρίσιμους καλοκαιρινούς μήνες. Είναι πραγματικοί ήρωες οι ναυτικοί που καταφέρνουν να πραγματοποιούν χωρίς ατυχήματα 12 και 14 προσεγγίσεις λιμανιών σε ένα μόνο ταξίδι.
Όλα τα αστικά κόμματα μαζί και η φασιστική συμμορία της Χρυσής Αυγής, στήριξαν την δημιουργία του ολιγοπωλίου ως πιστοί υπηρέτες του εφοπλιστικού κεφαλαίου. Ο ΣΥΡΙΖΑ επιχαίρει για την περιορισμένη εφαρμογή του μεταφορικού ισοδύναμου, ενός μέτρου που έχει εξαιρετικά μικρό πεδίο εφαρμογής σε ό, τι αφορά τους επιβάτες, τον αριθμό των νησιών και τον αριθμό των ταξιδιών που καλύπτει. Επιπλέον, οι εφοπλιστές ανά πάσα στιγμή μπορούν να ακυρώσουν τα οφέλη του μέτρου αυτού από την στιγμή που μπορούν ελεύθερα να αναπροσαρμόζουν τις τιμές των εισιτηρίων για επιβάτες και οχήματα.
Πρόταση αγώνα προς τους νησιώτες και τους ναυτικούς
Σήμερα είναι αναγκαίο ένα λαϊκό – εργατικό κίνημα που θα θέσει ως στόχο την δημιουργία δημόσιου φορέα ακτοπλοϊκών συγκοινωνιών που θα εξασφαλίζει τη σύνδεση ανάμεσα στα νησιά, αλλά και με την ηπειρωτική Ελλάδα σε καθημερινή βάση, σύμφωνα με τις κοινωνικές ανάγκες και τις τεχνικές δυνατότητες που υπάρχουν σήμερα. Παράλληλα το κίνημα πρέπει να θέσει ως στόχους: α)την μείωση του χρόνου εργασίας των ναυτικών, β)την αύξηση των θέσεων εργασίας στα πλοία και γ)την αύξηση των μισθών των και την κατάργηση όλων των νόμων που ανέτρεψαν εργασιακές και ασφαλιστικές κατακτήσεις των ναυτικών.
Η πρόταση αυτή απευθύνεται στους νησιώτες και τους ναυτικούς ως πλαίσιο αγώνα που η υλοποίηση του απαιτεί την ανατροπή των μνημονίων, των πολιτικών επιλογών των ελληνικών κυβερνήσεων και της Ε.Ε., αλλά και την διαγραφή του δημοσίου χρέους. Μόνο έτσι θα διαμορφωθεί το αναγκαίο πολιτικό πλαίσιο και θα εξασφαλιστούν οι πόροι για να υλοποιηθεί ο σχεδιασμός που παρουσιάζουμε.
Γιατί δημόσιος φορέας ακτοπλοϊκών συγκοινωνιών
Οι ακτοπλοϊκές συνδέσεις είναι στρατηγικής σημασίας κλάδος για την οικονομική και κοινωνική ζωή των νησιών. Από αυτές εξαρτάται – σε πολύ μεγάλο βαθμό- η ζωή των νησιωτών, η διατροφή τους, η υγείας τους, γι’ αυτό και δεν μπορεί να αφήνονται στα χέρια των εφοπλιστών και των τραπεζιτών. Δεν μπορεί να καταδικάζονται σε μαρασμό ολόκληρα νησιά για να κερδοσκοπούν μια χούφτα εφοπλιστές και τραπεζίτες. Επιπλέον, ήδη δαπανώνται δεκάδες εκατομμύρια ευρώ για τις λεγόμενες άγονες γραμμές. Πρόκειται για μια τεράστια δαπάνη που αντί να βελτιώνει τις συνδέσεις για τους νησιώτες, αυξάνει τα κέρδη των ακτοπλοϊκών εταιρειών.
Με την δημιουργία του φορέα ακτοπλοϊκών συγκοινωνιών ο ακτοπλοϊκός στόλος θα περάσει στο Δημόσιο, με απαλοτρίωση και χωρίς αποζημίωση, γιατί μόνο έτσι μπορεί να μπει τέλος στα κερδοσκοπικά παιχνίδια των εφοπλιστών. Ο φορέας θα πρέπει να λειτουργεί με εργατικό έλεγχο σε οικονομικό, τεχνικό και διοικητικό επίπεδο.
Σήμερα είναι τεχνικά εφικτό και κοινωνικά αναγκαίο τα μεγάλα νησιά στο βόρειο Αιγαίο (Λήμνος, Λέσβος, Χίος, Σάμος και Ικαρία) να έχουν απευθείας, καθημερινή, ακτοπλοϊκή σύνδεση με τον Πειραιά και δύο τουλάχιστον συνδέσεις την εβδομάδα με την Θεσσαλονίκη με ταχύπλοα πλοία που θα μειώσουν τον χρόνο του ταξιδιού. Επίσης, τα μικρότερα νησιά μπορούν να συνδέονται με τα μεγάλα με άμεσες ανταποκρίσεις. Μεταξύ των νησιών του Βορείου Αιγαίου πρέπει να δημιουργηθεί ένα πυκνό δίκτυο ακτοπλοϊκών συνδέσεων με σκάφη κατάλληλα για την μεταφορά ανθρώπων, εμπορευμάτων και οχημάτων.
Σημαντικός πυλώνας του δημόσιου φορέα ακτοπλοϊκών συγκοινωνιών θα είναι και η διαμόρφωση δικτύου συνδέσεων των νησιών του Βορείου Αιγαίου με τα τουρκικά παράλια, έτσι ώστε να εξασφαλίζεται η πυκνή, γρήγορη και φθηνή σύνδεση των νησιών με τα μικρασιατικά παράλια όλο το χρόνο.
Παράλληλα, είναι αναγκαίο να κατασκευαστούν νέα λιμάνια, να αναβαθμιστούν όσα από τα υπάρχοντα θα συνεχίσουν να παίζουν το σημερινό τους ρόλο και να ολοκληρωθούν τα έργα στα λιμάνια που βρίσκονται υπό κατασκευή. Σε κάθε νησί θα πρέπει να υπάρχουν και να είναι λειτουργικά τουλάχιστον δύο επιβατικά – εμπορικά λιμάνια. Επίσης, θα πρέπει να υπάρχουν λιμάνια για την υποδοχή εύφλεκτων και επικίνδυνων φορτίων (καύσιμα κ.λπ), τα οποία, όμως, είναι επιβεβλημένο να βρίσκονται μακριά από τους οικισμούς για λόγους ασφαλείας.
Η πρόταση μας υπερβαίνει τα στενά πλαίσια που βάζει η αρχή του καπιταλιστικού κέρδους, “
