Τη μνήμη του Αγίου Νεομάρτυρος Σταματίου εορτάζει η τοπική Εκκλησία (Μητρόπολη Δημητριάδος), την Κυριακή 18 Αυγούστου, με επίκεντρο τη γενέτειρά του, τον Άγιο Γεώργιο Νηλείας στο Πήλιο.
Το Σάββατο 17 Αυγούστου, θα τελεστεί στις 7.15 το απόγευμα, ο Μέγας Πανηγυρικός Εσπερινός, προεξάρχοντος του αρχιμ. Χριστοφόρου Καρδατζή, ο οποίος θα κηρύξει τον Θείο Λόγο.
Ανήμερα της εορτής, την Κυριακή 18 Αυγούστου, θα τελεστεί Πανηγυρική Θεία Λειτουργία, ιερουργούντος του επισκόπου Ολβίας κ. Επιφανίου, ο οποίος θα ομιλήσει στους πιστούς.
Ο Άγιος Σταμάτιος γεννήθηκε στο χωριό Άγιος Γεώργιος Νηλείας Μαγνησίας στη βορειοδυτική πλευρά του Πηλίου. Ο ακριβής χρόνος γέννησής του δεν μας διεσώθηκε, αλλά σύμφωνα με την τοπική παράδοση υπήρξε απόγονος της μεγάλης οικογένειας των Σταματόπουλων. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός, ότι οι κάτοικοι του χωριού επιδεικνύουν ως και σήμερα ερείπια παλαιού σπιτιού, το οποίο θεωρείται ως το πατρικό σπίτι του Αγίου, αλλά και παλαιά βρύση, η οποία φέρει την ονομασία «του Σταματόπουλου ή του Αγίου Σταματίου η βρύση».
Από μικρός ο Σταμάτιος διακρίνονταν για την πίστη στο Χριστό και την αγάπη στη σκλαβωμένη πατρίδα καθώς, ζώντας στον 17ο αιώνα, ζούσε έντονα την καταπίεση των Ελλήνων από τον κατακτητή και επίσης την οικονομική του βουλιμία.
Οι κάτοικοι, εξουθενωμένοι οικονομικά, συχνά σχημάτιζαν επιτροπές από τα πιο αξιοσέβαστα πρόσωπα της περιοχής και απευθύνονταν στην Υψηλή Πύλη, ζητώντας φορολογική ανακούφιση.
Γύρω στο 1680 ήρθε κάποιος αγάς στην περιοχή τους για να συγκεντρώσει τον φόρο του χαρατσιού χάριν της Βαλιδέ χανούμ Κιοσσέμ, στην οποία είχε δωρηθεί η χερσόνησος της Μαγνησίας. Ο αγάς αυτός ήταν πολύ καταπιεστικός στη συλλογή του φόρου, αυθαιρετούσε, καταδυνάστευε και αδικούσε τους Χριστιανούς. Απελπισμένοι οι κάτοικοι αποφάσισαν να στείλουν μια αντιπροσωπία στην Κωνσταντινούπολη, στην Υψηλή Πύλη, μήπως κι εύρουν το δίκιο τους. Βασικό στέλεχος αυτής της αντιπροσωπίας ήταν και ο Σταμάτιος. Ταξίδευσαν λοιπόν μέχρι την Πόλη, παρουσιάστηκαν στον Βεζύρηκαι άρχισαν να του παραπονιούνται για τις αδικίες του αγά.
Ο Βεζύρης όμως , επειδή ήταν φίλος με τον φοροεισπράκτορα, διέταξε να τους πετάξουν έξω σπρώχνοντάς τους και χτυπώντας τους. Ορισμένοι από την αντιπροσωπία, μεταξύ αυτών και ο άγιος, διαμαρτύρονταν έντονα και φώναζαν για την αδικία που γινόταν.
Τότε κάποιοι παριστάμενοι Τούρκοι αξιωματούχοι, φίλοι του αγά, τον ξεχώρισαν και τον πήγαν στον Βεζύρη ψευδομαρτυρώντας και συκοφαντώντας τον άγιο ότι είχε γίνει τούρκος και τώρα εμφανίζεται ως χριστιανός. Ο άγιος φυσικά αρνήθηκε εντονώτατα μπροστά στον Βεζύρη την κατηγορία. Εκείνος όμως τον έστειλε στον αρμόδιο γι’ αυτές τις υποθέσεις κριτή, όπου ανακρινόμενος ο άγιος και πάλι αρνήθηκε την κατηγορία λέγοντας πως πρόκειται για συκοφαντία. Ο ιεροδικαστής τότε του λέει: «Κι αν δεν έγινες, γίνε τώρα». Ο άγιος μάρτυρας με μεγάλη φωνή απάντησε: «μη γένοιτο να γίνω τόσο ανόητος και ν’ αρνηθώ τον Χριστό μου. Καλύτερα να πεθάνω και να είμαι με τον Χριστό μου, παρά να ζω σ’ αυτόν τον κόσμο με μύριες απολαύσεις και δόξες».
Ο δικαστής βλέποντας τη σταθερότητα του μάρτυρα τον έστειλε στον Βεζύρη, ο οποίος προσπάθησε με πολλούς τρόπους, κολακείες, υποσχέσεις, τιμές και αξιώματα να μεταπείσει τον μάρτυρα. Μέχρι και υπασπιστή του υποσχέθηκε να τον κάνει. Ο άγιος για δεύτερη φορά με δυνατή φωνή σταθερά ομολόγησε την πίστη του στον Χριστό λέγοντας: «Εγώ πλούτο και δόξα και τιμή έχω τον Χριστό μου, ο οποίος μου έχει κατοικία στους ουρανούς, δόξα και ζωή αιώνια. Οι δικές σου τιμές και δόξες είναι φθαρτές και μάταιες και γρήγορα χάνονται μαζί με εκείνους που τις επιδιώκουν».
Ο Βεζύρης διέταξε να φυλακιστεί και να βασανιστεί. Μετά από κάποιες ημέρες διέταξε να τον φέρουν πάλι μπροστά του, όπου ξανά προσπάθησε με θέλγητρα και φόβητρα να τον μεταπείσει. Ο μάρτυς για τελευταία φορά του απάντησε: «Ακόμα και με μύριους θανάτους να με καταδικάσεις, εγώ τον Χριστό μου δεν τον αρνούμαι. Είμαι έτοιμος να βασανίζομαι για το όνομά Του σε όλη μου τη ζωή».
Τότε ο βεζύρης οργισμένος τον παρέδωσε στον έπαρχο να τον θανατώσει. Τον αποκεφάλισαν στις 16 (ή 15) Αυγούστου 1680 μ.Χ. ημέρα Δευτέρα, μπροστά στο βασιλικό παλάτι, δίπλα στην Αγία Σοφία.
Η μνήμη του Αγίου Σταματίου τιμάται από την Ορθόδοξη Εκκλησία μας την επομένη του μαρτυρίου του, δηλαδή στις 16 Αυγούστου, λόγω του ότι η ημέρα της μαρτυρικής τελειώσεώς του συμπίπτει με τη μεγάλη εορτή της Κοιμήσεως της Υπεραγίας Θεοτόκου. Με απόφαση του Μητροπολίτου Δημητριάδος και Αλμυρού μακαριστού Χριστοδούλου ορίστηκε να τιμάται η μνήμη του Αγίου Σταματίου στην Ιερά Μητρόπολη Δημητριάδος την πρώτη Κυριακή μετά τις 15 Αυγούστου. Η απόφαση αυτή ελήφθη, διότι στις 16 Αυγούστου εορτάζεται πανηγυρικά στο χωριό Άγιος Λαυρέντιος του Πηλίου ο Άγιος Απόστολος ο Νέος, ο οποίος μαρτύρησε δι’ αποκεφαλισμού στην Κωνσταντινούπολη στις 16 Αυγούστου του 1686. Το γεγονός αυτό και σε συνδυασμό με το Νέο Μαρτυρολόγιο, στο οποίο ο Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης τοποθετεί το μαρτύριο του Αγίου Σταματίου στις 16 Αυγούστου, ημέρα μαρτυρίου του Αγίου Αποστόλου του Νέου, οδήγησε για πολλά χρόνια στην εσφαλμένη ταύτιση των δύο νεομαρτύρων Σταματίου και Αποστόλου, δεδομένου ότι και οι δύο μαρτύρησαν δι’ αποκεφαλισμού στην Κωνσταντινούπολη με διαφορά μιας μόνο ημέρας, επιπλέον δε κατάγονταν και από γειτονικά χωριά του Πηλίου.
Πηγή: ΒΙΚΙΠΑΙΔΕΙΑ
Νίκος Βητσόπουλος
