Έμφαση στην προώθηση της περιφερειακής συνεργασίας και της ενίσχυσης του σχήματος της τριμερούς Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ, με επανεκκίνηση των συναντήσεων έδωσαν κατά την συνάντηση τους στην Αθήνα οι Υπουργοί Εξωτερικών των τριών χωρών, Γιώργος Γεραπετρίτης, Κωνσταντίνος Κόμπος και Γκίντεον Σαάρ, αντίστοιχα.
Στις κοινές δηλώσεις με τους ομολόγους του ο Γεραπετρίτης αναφέρθηκε στη βούληση των τριών χωρών «να εργαστούμε από κοινού για την εδραίωση τόσο της ίδιας της συνεργασίας μας, όσο και της σταθερότητας και της ασφάλειας στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής».
Στόχος η επανενεργοποίηση του 3+1
Τόνισε δε ότι οι τρεις χώρες προσβλέπουν στην επανενεργοποίηση του «3+1» του σχήματος Ελλάδα – Κύπρος – Ισραήλ + ΗΠΑ και σημείωσε ότι είναι κάτι που και ο ίδιος έθεσε κατά τη συνάντηση του με τον αμερικανό Υπουργό Εξωτερικών, Μάρκο Ρούμπιο στην Ουάσιγκτον και είχε «καταρχήν θετική ανταπόκριση».
Το καλώδιο
Απαντώντας για το καλώδιο ηλεκτρικής διασύνδεσης GSI και κατά πόσο θα προχωρήσει δεδομένων και των αντιρρήσεων της Τουρκίας, ο Γεραπετρίτης επανέλαβε την πάγια θέση της Αθήνας πως πρόκειται για «ένα πρόγραμμα κοινού ενδιαφέροντος της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Είναι ένα πρόγραμμα διασυνδεσιμότητας μεταξύ Ελλάδας, Κύπρου και τελικώς Ισραήλ. Θα γίνει και θα ολοκληρωθεί. Μεριμνούμε, έτσι ώστε να μην υπάρξει η οποιαδήποτε εμπλοκή στο έργο αυτό. Αντιλαμβανόμαστε ότι τα έργα διασυνδεσιμότητας είναι πολύ υψηλής σημασίας και για την ενεργειακή σταθερότητα και την ασφάλεια της περιοχής μας, αλλά και για την Ευρώπη ολόκληρη και τον κόσμο. Το πρόγραμμα θα συνεχιστεί με βάση τον προγραμματισμό, ο οποίος θα οριστικοποιηθεί».
Αξίζει να σημειωθεί ότι στην εν λόγω ερώτηση δεν τοποθετήθηκαν ούτε ο Κόμπος, ούτε ο Σαάρ.
«Ελλάδα-Κύπρος-Ισραήλ σχηματίζουν ένα νοητό τρίγωνο που συνδέει Ευρώπη, Ανατολική Μεσόγειο και Μέση Ανατολή» επεσήμανε ο Γεραπετρίτης σημειώνοντας ότι «η προώθηση της περιφερειακής συνεργασίας μέσω της διασυνδεσιμότητας καθιστά την περιοχή μας πιο ασφαλή και ανθεκτική σε ένα περιβάλλον γενικότερης αστάθειας».
Σε αυτό το πλαίσιο έδωσε ιδιαίτερη έμφαση στο θέμα της ενεργειακής συνεργασίας και της συνδεσιμότητας, η οποία όπως είπε «αναγνωρίζεται και ενθαρρύνεται από το Διεθνές Δίκαιο».
Η επανεκκίνηση των συνομιλιών για το Κυπριακό
Ο Γεραπετρίτης αναφερόμενος στο Κυπριακό και την επικείμενη άτυπη πενταμερή, σημείωσε ότι η Ελλάδα θα στηρίζει «πάντα τις προσπάθειες της Κυπριακής Δημοκρατίας για μια δίκαιη και βιώσιμη λύση, όπως αυτή καθορίζεται στα Ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ για μία Διζωνική, Δικοινοτική Ομοσπονδία». Για να επισημάνει ότι «σε έναν κόσμο γεμάτο προκλήσεις η διαίρεση δεν μπορεί να είναι λύση. Λύση είναι μόνο η σύνθεση».
Χαρακτήρισε δε την επανεκκίνηση των συνομιλιών ως ένα «σημαντικό βήμα, έτσι ώστε να λυθεί το πρόβλημα της Κύπρου, το οποίο αποτελεί στην πραγματικότητα ένα πολύ ισχυρό πλήγμα για τη διεθνή νομιμότητα, ένα πεδίο διαίρεσης σε κρίσιμες εποχές».
Η θέση της Ελλάδας για τη Μέση Ανατολή
Αναφερόμενος στην κατάσταση στη Μέση Ανατολή ο Υπουργός Εξωτερικών υπενθύμισε ότι η Ελλάδα καταδίκασε εξαρχής την επίθεση της Χαμάς και ζήτησε απελευθέρωση των ομήρων, καθώς και την ανάγκη να παραμείνει προτεραιότητα η απρόσκοπτη και συνεχής ροή ανθρωπιστικής βοήθειας σε όλα τα μέρη της Γάζας.
Ειδικά ως προς την κατάπαυση του πυρός στη Γάζα, ο Γεραπετρίτης ανέφερε ότι «η εκεχειρία δίνει τα αναγκαία κίνητρα για την αναζωογόνηση της πολιτικής διαδικασίας για την επίλυση στη βάση των δύο κρατών σύμφωνα με τα σχετικά Ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, με αναγνώριση του δικαιώματος του Ισραήλ για ειρήνη και ασφάλεια».
Προβληματική η κατάσταση στη Συρία
Όσον αφορά τη Συρία, έκανε λόγο για μία κατάσταση «εξαιρετικά προβληματική», τονίζοντας ότι η Αθήνα «καταδίκασε τις φρικαλεότητες που διαπράχθηκαν εις βάρος αθώων αμάχων, κατεξοχήν Χριστιανών και Αλαουιτών».
Επεσήμανε ακόμα ότι η Αθήνα παρακολουθεί τη διαδικασία πολιτικής μετάβασης στη Συρία, η οποία, «είναι κρίσιμο να είναι συμπεριληπτική, να διασφαλίζει τη συμμετοχή όλων των εθνοτικών και των θρησκευτικών κοινοτήτων, με σεβασμό στο Διεθνές Δίκαιο, απαλλαγμένη από οποιαδήποτε εξωτερική επιρροή». Και για αυτό όπως υπογράμμισε Ελλάδα και Κύπρος ζήτησαν από τους Ευρωπαϊκούς θεσμούς τη σταδιακή άρση των κυρώσεων της Συρίας, υπό προϋποθέσεις και να είναι σε κάθε περίπτωση αναστρέψιμη.
Κόμπος: Στρατηγική σύμπλευση
Από την πλευρά του ο Κύπριος ΥΠΕΞ, σημείωσε ότι η τριμερής Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ έχει «μέλλον και ορίζοντα στρατηγικής σύμπλευσης».
Ο Κόμπος υποστήριξε – μεταξύ άλλων – ότι «δεν νοείται ρόλος για τη Χαμάς στη μελλοντική διακυβέρνηση και ασφάλεια της Γάζας».
Εξέφρασε ανησυχία για τα όσα συμβαίνουν στη Συρία και καταδίκασε «τα ειδεχθή εγκλήματα εναντίον των Αλαουιτών, των Χριστιανών και των Δρούσδων» τονίζοντας ότι «είναι σημαντικό να υπάρξει πλήρης διερεύνηση αλλά και λογοδοσία».
Η Συρία δεν πρέπει να αποτελεί πηγή αστάθειας
«Ο λαός της Συρίας αξίζει και δικαιούται τη στήριξη της διεθνούς κοινότητας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Όμως, η Συρία δεν πρέπει να αποτελεί ούτε πηγή αστάθειας για τους γείτονές της, ούτε βάση εξαγωγής εξτρεμισμού» επεσήμανε ο Κόμπος.
Με το βλέμμα και στην Τουρκία, ο κύπριος ΥΠΕΞ υπογράμμισε ότι η επανένταξή της Συρίας στη διεθνή κοινότητα «συνδέεται με το σεβασμό στις αρχές της καλής γειτονίας, στο διεθνές δίκαιο περιλαμβανομένου φυσικά του δικαίου της θάλασσας».
Διεμήνυσε δε ότι συνδετικός κρίκος της συζήτησής της τριμερούς όσον αφορά τα περιφερειακά θέματα και τις γενικότερες εξελίξεις για τη Μέση Ανατολή, καθώς και για το ρόλο του Ιράν «αποτέλεσε η επιτακτική ανάγκη συντονισμού μας σε σχέση με τις αναθεωρητικές βλέψεις τρίτων δρώντων».
Τονίζοντας πως «εκκινούμε από και καταλήγουμε στην κοινή θέση ότι η εκμετάλλευση κενών ασφαλείας για προώθηση μονομερών ενεργειών και συμφερόντων τρίτων υπονομεύει την περιφερειακή ισορροπία και ασφάλεια».
Ο Κόμπος αναφέρθηκε και στην ενεργειακή συνεργασία ως κεντρικό άξονα του τριμερούς συνεταιρισμού σημειώνοντας ότι συζητήθηκε ο IMEC, αλλά και τρόποι ενίσχυσης του σχήματος 3+1 με τις ΗΠΑ.
Η Λευκωσία προσέρχεται στην πενταμερή επιδιώκοντας θετικό αποτέλεσμα
Όσον αφορά το Κυπριακό ο Κόμπος σημείωσε ότι η ελληνοκυπριακή πλευρά «προσέρχεται σε αυτή τη διαδικασία πλήρως προσηλωμένη να προκύψει ένα θετικό αποτέλεσμα, το οποίο αυτό μπορεί να αφορά την επανέναρξη ουσιαστικών διαπραγματεύσεων». Διάλογος όπως είπε «αποκλειστικά και μόνο εντός του συμφωνημένου πλαισίου του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών από το σημείο που σταμάτησαν οι διαπραγματεύσεις στο Κραν Μοντανά».
Σαφής η θέση του Ισραήλ για το Κυπριακό
Ο Γκιντεόν Σαάρ από την πλευρά του επανέλαβε ότι η θέση του Ισραήλ όσον αφορά το Κυπριακό είναι σαφής και ότι «το Ισραήλ στηρίζει την εδαφική ακεραιότητα της Κύπρου. Η εισβολή και η συνεχιζόμενη κατοχή από την Τουρκία είναι απαράδεκτη και είναι εναντίον των προσπαθειών της Τουρκίας να παρουσιάσει τον εαυτό της ως ένα υπερασπιστή της περιφερειακής σταθερότητας».
Χαρακτήρισε το τρίγωνο Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ ως ένα «μία βάση για την σταθερότητα και τη συνεργασία και δίνει τη δυνατότητα να επεκτείνουμε τους στρατηγικούς δεσμούς μας, πέρα από τις ισχυρές σχέσεις που υπάρχουν σε διμερές επίπεδο».
Σύμφωνα με το Σαάρ «τα επιτεύγματα του Ισραήλ, από τότε που μας επιτέθηκαν τον Οκτώβριο του 2023, έδειξαν αντοχή κι έχουν αλλάξει τη Μέση Ανατολή. Πιστεύουμε ότι με τον μεγάλο φίλο, τον Πρόεδρο Τραμπ, υπάρχει μια ιστορική συγκυρία σήμερα, για να φτιάξουμε τα πράγματα για τα επόμενα χρόνια».
Αναφερόμενος στη Συρία, ωστόσο είπε ότι «υπάρχουν ακόμα περιφερειακές προκλήσεις». «Το Ισραήλ δεν έκλαψε για τη πτώση του καθεστώτος Ασάντ, αλλά τώρα το καθεστώς Αλ Τζολάνι, το οποίο δεν έχει δημοκρατικά εκλεγεί, έχει δημιουργήσει προβλήματα και το τελευταίο Σαββατοκύριακο οι αλεβίτες και οι χριστιανοί σφαγιάστηκαν» ανέφερε χαρακτηριστικά ο ισραηλινός ΥΠΕΞ.
Προσοχή στην Τουρκία διαμηνύει ο Σαάρ
Κάλεσε δε την Ευρώπη «να παίξει ένα ρόλο, για να προστατεύσει τις μειονότητες στη Συρία» τονίζοντας ωστόσο ότι «πρέπει να είναι προσεκτική και για τις πολιτικές της Τουρκίας στην περιοχή, αλλά και πέρα από αυτήν».
Αναφερόμενος στο Λίβανο είπε ότι η Χεζμπολάχ αποδυναμώθηκε από τις προσπάθειές του ισραηλινού στρατού, αλλά το Ιράν προσπαθεί να βοηθήσει τη Χεζμπολάχ να ανακτήσει τη δύναμή της. Σύμφωνα με το Σαάρ «δυστυχώς η Τουρκία βοηθά το Ιράν και δίνει τη δυνατότητα να μπουν δυνάμεις στο Λίβανο και να χρηματοδοτήσει τη Χεζμπολάχ».
Όσον αφορά τη Γάζα ο Σαάρ διεμήνυσε ότι «το Ισραήλ δεν θα συμφωνήσει σε τίποτα λιγότερο από την πλήρη αποστρατιωτικοποίηση της λωρίδας της Γάζας και την επιστροφή όλων των ομήρων. Και βεβαίως το τέλος της κυριαρχίας της Χαμάς».
