Οριστικά αυτή την Παρασκευή 4 Απριλίου, λίγο μετά τη 1 το μεσημέρι, θα γίνει ζωντανή σύνδεση της ΕΡΤ 3 με το χώρο του ιστορικού μνημείου Κισλά Σούρπης Μαγνησίας.Το τηλεοπτικό συνεργείο θα βρίσκεται από τις 12 το μεσημέρι στο χωριό για πλάνα από το μνημείο και μετά τις 1 το μεσημέρι θα γίνει απευθείας σύνδεση στο κεντρικό δελτίο ειδήσεων της ΕΡΤ 3 και του ERTNWES σε δορυφορική μετάδοση σε όλον τον κόσμο και στον απόδημο ελληνισμό. Θα ήταν καλό όσο περισσότεροι κάτοικοι της ευρύτερης περιοχής να βρίσκονται αυτές τις ώρες στο χώρο του μνημείου της εποχής του 1821 και των πρώτων ελληνικών συνόρων, για να δείξουν με την παρουσία τους το ενδιαφέρον του τόπου για το σπουδαίο μνημείο, που δεν έχει αναδειχθεί όσο αξίζει.
Ας δούμε την ιστορία του μνημείου:
Τούρκικος Στρατώνας (Κισλάς). Βρίσκεται στη Β.Δ άκρη του χωριού και χρησιμοποιήθηκε ως βασικός στρατιωτικός σταθμός των Τούρκων, στα χρόνια 1840-1881, στη συνοριακή γραμμή της ευρύτερης περιοχής της Σούρπης Aλμυρού Μαγνησίας. Ο Κισλάς (τουρκική λέξη που σημαίνει στρατιωτικός κοιτώνας, κατάλυμα) δημιουργήθηκε γύρω στο 1840. Ένα έγγραφο διαμαρτυρίας προς την Ελληνική κυβέρνηση του Δημάρχου Πτελεατών, το 1864, μας διαφωτίζει για το χρονικό της δημιουργίας του στρατώνα. Το έγγραφο αναφέρεται σε περιστατικό του 1837, όταν ο χείμαρρος Σαλαμπριάς πλημμύρησε τον κάμπο του χωριού και έτσι άλλαξε η κοίτη του και η πορεία του. Μεταφέρθηκε στο ύψος του σημερινού δημοσίου δρόμου, που διασχίζει τη Σούρπη και οδηγεί προς το Πτελεό.
Οι Τούρκοι το εκμεταλλεύθηκαν και μετέφεραν τα σύνορα, καταπατώντας και τα χωράφια των ντόπιων. Έκτισαν δε τότε και τον στρατώνα τους στο πρώην ελληνικό μέρος. Στον κάμπο ύψωσαν ένα τείχος, για να παραμείνει ο χείμαρρος στη νέα του πορεία. Το τείχος αργότερα γκρεμίσθηκε και η περιοχή ονομάσθηκε από τότε Κομμένος Τείχος. Σε αυτή την εποχή λοιπόν κτίσθηκε ο Κισλάς, ενώ αξίζει να τονισθεί ότι περίπου σ΄ αυτά τα χρόνια κτίσθηκε και ο μεγαλύτερος τουρκικός στρατώνας της περιοχής, στον Αλμυρό (το 1864). Το ιστορικό αυτό μνημείο ήταν συγκρότημα κτιρίων, διαστάσεων 30Χ50 μ., που οργανώνονταν γύρω από μια αυλή. Αποτελούνταν από ένα διώροφο με ημιυπόγειο, ένα ακόμη διώροφο και τρία ισόγεια. Το κύριο υλικό δομής είναι η πέτρα, ιδιαίτερα εμφανής στις όψεις του κτιρίου. Ο στρατώνας μεταγενέστερα μετατράπηκε σε ιδιωτική αποθήκη. Η πέτρα του κτιρίου είναι χρωματιστή μυγδαλόπετρα, σιδερόπετρα, που είναι άφθονη στο υπέδαφος της Σούρπης και έχει χρησιμοποιηθεί στα περισσότερα σπίτια του χωριού. Το 1985 το κτίριο κηρύχθηκε διατηρητέο ιστορικό μνημείο. Κάποια άλλα στοιχεία για τον Κισλά είναι τα εξής: ένα στρατιωτικό τάγμα αποτελούσε τη δύναμη του και έστελνε μικρές φρουρές στις Καζάρμες, στα φυλάκια. Στο υπόγειο χρησιμοποιούνταν και ως φυλακή, ο τοπικός θρύλος στο χωριό για τον Αράπη, το δήμιο του Κισλά, που σκότωνε τους Έλληνες αγωνιστές. Μετά το 1881 και την απελευθέρωση της Θεσσαλίας το κτίριο έπαψε να είναι στρατώνας. Στα κτίρια του Κισλά στεγάσθηκαν πρόσφυγες από τη Μ.Ασία, μετά την Μικρασιατική καταστροφή του 1922. Ως το 1980 ο Κισλάς ήταν σε καλή κτιριακή κατάσταση, κατοικούνταν σποραδικά, μετά το σεισμό όμως και το άφθονο χιόνι του 1987 άρχισε να γκρεμίζεται. Σήμερα χρησιμοποιείται ως στάβλος και αποθήκη ενώ στο μέσον της αυλής υπάρχει ακόμα το πηγάδι, με το σκουριασμένο μαγκάνι και μερικά τεράστια πιθάρια. Πληροφορίες μας διασώζουν ότι στην γιορτή της Ανάληψης του χριστού τα παιδιά έριχναν στον πυθμένα του πηγαδιού καθρέπτες νομίζοντας πως θα δουν με τα μάτια της φαντασίας τους τα αγαπημένα τους νεκρά πρόσωπα. Ακόμη μια πληροφορία μας λέει ότι στα χρόνια που ο στρατώνας ήταν στα χέρια των Τούρκων, έβγαινε ο διοικητής του Κισλά κάθε Σάββατο, ο Αγάς και μοίραζε στα παιδιά του χωριού τον γευστικό χαλβά που έφτιαχνε με άσπρα στραγάλια ενώ τα αγόρια του χωριού του έδιναν ζάχαρη, καφέ, γλυκά και άσπρο ύφασμα. Το 1983 έγινε συντονισμένη προσπάθεια κατοίκων της Σούρπης προς το Υπουργείο Πολιτισμού και την Μελίνα Μερκούρη για την αγορά του κτιρίου από το κράτος και την μετατροπή του σε χώρο πολιτισμού.
Νίκος Βητσόπουλος
