Ο Ιούνιος είναι μήνας γιορτής για τα Αρχεία. Η 9η Ιουνίου καθιερώθηκε από το
Διεθνές Συμβούλιο Αρχείων το 2007 ως Διεθνής Ημέρα Αρχείων. Η επιλογή της
ημερομηνίας αυτής δεν είναι τυχαία, καθώς στις 9 Ιουνίου 1948 ιδρύθηκε το
Διεθνές Συμβούλιο Αρχείων υπό την αιγίδα της UNESCO.
Ο εορτασμός αυτός δεν αφορά μόνο την αρχειακή και επιστημονική κοινότητα,
αλλά όλους τους πολίτες, γιατί τα αρχεία είναι η μνήμη κάθε τόπου και των
ανθρώπων του και χάρη σ’ αυτά εμπλουτίζονται οι γνώσεις μας για την ανθρώπινη
κοινωνία, διατηρείται και προάγεται η δημοκρατία, προστατεύονται τα ατομικά
δικαιώματα και βελτιώνεται η ποιότητα ζωής των πολιτών. Αποτελούν δημόσιο
αγαθό που ανήκει σε όλους και γι’ αυτό η πρόσβαση είναι και πρέπει να είναι
ελεύθερη. Τα Γ.Α.Κ. Μαγνησίας γιορτάζουν σταθερά αυτήν ημέρα από το 2013 με
τον θεσμό της «Ανοιχτής Ημέρας» (Open Day), ανοίγοντας το Αναγνωστήριό τους
για το ευρύ κοινό και προσκαλώντας το να γνωρίσει τους αρχειακούς τους
θησαυρούς.
Ο φετινός εορτασμός είναι αφιερωμένος στους Μαγνησιώτες Ευεργέτες, που
πρόσφεραν στον τόπο τους με ανιδιοτέλεια και συναίσθηση κοινωνικής
αλληλεγγύης. Η Μαγνησία, ως γνωστό, είναι τόπος που γέννησε και ανέθρεψε
πολλούς ευεργέτες και πολλές ευεργέτιδες, οι περισσότεροι από τους οποίους
έδρασαν κυρίως στην Αίγυπτο, αντιπροσωπευτικό τόπο του παροικιακού
ευεργετισμού. Χάρη στις δωρεές, χορηγίες και τα κληροδοτήματά τους στήθηκαν
σχολεία, νοσοκομεία, φιλανθρωπικά ιδρύματα και άλλες κοινωνικές δομές,
υποκαθιστώντας συχνά την κρατική μέριμνα. Το Αχιλλοπούλειο Νοσοκομείο, το
Αθανασάκειο Αρχαιολογικό Μουσείο, το Άσυλο Παιδιού, το Ορφανοτροφείο, η
Κασσαβέτειος Γεωργική Σχολή, η Εμπορική Σχολή Βόλου, η Αχιλλοπούλειος
Εμπορική Σχολή Τσαγκαράδας, το Πολυμέρειο Γυμνάσιο-Λύκειο Ζαγοράς, το
Κρήτσκειο Δημοτικό Σχολείο Ζαγοράς, η Λαϊκή Βιβλιοθήκη Δαμιανού Κυριαζή, το
Κοινωφελές Ίδρυμα Νικόλαου και Ελένη Πορφυρογένη, το Λαογραφικό Κέντρο
Κίτσου Μακρή, η Δημοτική Πινακοθήκη Χρυσούλας Ζώγια είναι μερικά μόνο
ενδεικτικά παραδείγματα. Όπως έχει εύστοχα επισημάνει ο καθηγητής κ. Δημήτρης
Παντελοδήμος στη μελέτη του για τους Ευεργέτες της Μαγνησίας (εκδόσεις
«Ιδιόμελον» – Μαγνήτων Κιβωτός, 2022), η ευεργεσία αποτελεί «ιδιωτική
παρέμβαση στον δημόσιο τομέα» για την κάλυψη των ελλείψεων του κράτους και
«η αξία κάθε προσφοράς μετριέται μόνο με το μέγεθος της φλόγας που είχαν οι
ευεργέτες στην καρδιά τους».
Οι Κασσαβέτη, Βόλτου, Κυριαζή, Αχιλλόπουλοι, Τοπάλη, Αθανασάκη,
Πορφυρογένη, Κρήτσκη, Τσιτσιλιανόπουλοι, Σκενδεράνη, Αλέξανδρος Πάντος,
Πανταζής Βασσάνης, Πανταζής Ζούλιας, Δημήτρης Σισιλιάνος, Κωνσταντίνος
Στρεφτάρης, Δημήτριος Πολυμέρης, Ζωσιμάς Εσφιγενίτης, Νικόλαος Χαρισιάδης,
Αμαλία Ρήγα, Μαριγώ Μηλάκη, Γεώργιος Σκαρίμβας, Κίτσος Μακρής, Κυβέλη
Ζημέρη-Μακρή, Θάλεια Μακρή-Σκοτινιώτη, Χρυσούλα Ζώγια, Χαράλαμπος Τσιμάς
και πολλά-πολλά ακόμη ονόματα αποτελούν τον μακρύ κατάλογο των
Μαγνησιωτών Ευεργετών. Βαδίζοντας στην πόλη του Βόλου, αλλά και στα χωριά και
στις κωμοπόλεις του νομού, εντοπίζει τους ευεργέτες στον δημόσιο χώρο μέσα από
τα οδόσημα, τις επιγραφές και τις προτομές τους.
Τα Γ.Α.Κ. Μαγνησίας είναι ιδιαίτερα ευαισθητοποιημένα για το θέμα του
Ευεργετισμού, καθώς από το 1990 είναι αποδέκτες μιας πολύ σημαντικής δωρεάς.
Η μεσοπολεμική μονοκατοικία όπου στεγάζονται (Μαγνήτων 141 και Σπ. Σπυρίδη),
είναι δωρεά μιας Βολιώτισσας ευεργέτιδας, της αείμνηστης Ελπίδας Πιτσιώρη-
Μαντζώρου (1909-2003) στη μνήμη της κόρης της αρχαιολόγου Ντίτας Νικ.
Μαντζώρου.
Για τον σκοπό αυτό διοργανώνουν έκθεση αρχειακού υλικού στο Αναγνωστήριό
τους (Μαγνήτων 141 και Σπυρίδη), η οποία θα είναι ανοικτή για το κοινό (με
ελεύθερη είσοδο) την Τετάρτη 11 Ιουνίου, από τις 09:30 το πρωί μέχρι τις 09:30 το
βράδυ. Καλούνται οι συμπολίτες να ξεναγηθούν στην έκθεση και να
(ξανα)γνωρίσουν την προσωπικότητα, τη δράση και την προσφορά των ευεργετών
της Μαγνησίας μέσα από τις πλούσιες και σπάνιες αρχειακές συλλογές των Γ.Α.Κ.
Για την έκθεση έχουν συνεργαστεί οι Αννίτα Πρασσά, Αγγελική Νικολάου και
Άλκηστις Σανιδά.
Τηλ επικοινωνίας: 2421045833.
Νίκος Βητσόπουλος
