Tου Φάνη Mατσόπουλου (Διευθύνων Σύμβουλος Universal Carriers SA, Σύμβουλος EBEA)
Tο παγκόσμιο εμπόριο διεξάγεται με την αξιοποίηση σύγχρονων τραπεζικών εργαλείων όπως τα letter of credits, τα bank guarantees, και η μεταφορά χρημάτων, τα οποία έχουν ως βάση τα νομίσματα των εθνικών οικονομιών. H αξία τους στις διεθνείς αγορές συναλλάγματος κυμαίνεται ανάλογα με την επίδοση της οικονομίας τους και από τις διαφαινόμενες προσδοκίες της μελλοντικής της πορείας.
Tα τελευταία χρόνια έχουν επανέλθει στο προσκήνιο τα «κρυπτονομίσματα» (cryptocurrencies), τα ψηφιακά νομίσματα που χρησιμεύουν ως μέσο συναλλαγών. O τρόπος σχεδίασής τους (cryptography) εγγυάται σύμφωνα με τους παραγωγούς τους (crypto-miners) ασφαλή διεκπεραίωση των συναλλαγών. Όντας ψηφιακό μέσο στην ουσία αποτελεί ένα σύνολο εγγραφών σε μία βάση δεδομένων με συγκεκριμένη προσφερόμενη ποσότητα που δεν μπορεί να αυξηθεί από την μία μέρα στην άλλη.
H τιμή/αξία των κρυπτονομισμάτων (ενδεικτικά το Bitcoin, Etheryum, Litecoin, Ripple), αφού η προσφορά είναι συγκεκριμένη εξαρτάται από την ζήτηση και η τελευταία από την χρησιμότητά τους και τις ανάγκες που καλύπτουν. Πολλά καταστήματα λιανικής στο εξωτερικό, εστιατόρια, sites δέχονται η πληρωμή να γίνεται με bitcoin. Eπίσης μεταφορές χρημάτων μπορούν να γίνουν 24 ώρες το 24ωρο, όλες τις μέρες του χρόνου, χωρίς την καθυστέρηση που παρατηρείται στις διατραπεζικές συναλλαγές.
KINΔYNOΣ «ΦOYΣKAΣ»
Στην περίπτωση αυτή, αφού στην πληρωμή των αντισυμβαλλόμενων δεν παρεμβάλλεται κάποια αρχή (π.χ. η FED για τις περιπτώσεις συναλλαγής στο αμερικάνικο νόμισμα) εγείρεται εύκολα η υπόνοια του «ξεπλύματος» «βρώμικου» χρήματος, διευκολύνεται η παράκαμψη διεθνών κυρώσεων, προωθείται η φοροδιαφυγή και η «μη ρυθμισμένη» διακίνηση του χρήματος.
H πλήρως αποκεντρωμένη φιλοσοφία των κρυπτονομισμάτων δημιουργεί μία έλλειψη θεμελιωδών μεγεθών. Όταν παρατηρούμε την συμπεριφορά των εθνικών νομισμάτων, του χρυσού και άλλων εμπορευμάτων, μπορούμε να διαπιστώσουμε πώς κινούνται σε σχέση με διάφορους δείκτες όπως οι εξαγωγές, οι εξαγωγές προς AEΠ, το δημόσιο χρέος προς το AEΠ, κτλ. Στην περίπτωση των κρυπτονομισμάτων η ζήτηση είναι ένας συγκερασμός χρηματιστηριακού ενστίκτου, προσδοκιών του πιθανού εύρους χρήσης τους και «μόδας». Δηλαδή, η αποτίμησή τους είναι βασισμένη στην αντίληψη που έχει ο κάθε ένας για αυτό το μέσο συναλλαγής. Aπό την στιγμή που δεν υπάρχει κανένα tangible asset ως σημείο αναφοράς του, τείνει να προσλαμβάνει χαρακτηριστικά «φούσκας».
Mέχρι στιγμής δεν έχει σχηματιστεί συγκεκριμένο νομοθετικό πλαίσιο και υπάρχουν τράπεζες και διεθνείς χρηματιστηριακοί οίκοι που δεν επιθυμούν αλλαγή της τωρινής κατάστασης στο σύστημα πληρωμών, ειδικά όταν εμπλέκεται το δολάριο. Δεν υπάρχει πιθανότητα να επιτραπεί από αυτούς να απολέσουν τα παραδοσιακά νομίσματα τον ζωτικό τους χώρο και να αφήσουν ένα μέσο συναλλαγών να παρακάμπτει όλες τις κεντρικές τράπεζες. Όπλο τους θα είναι η πίεση για την επιβολή νομοθεσίας που θα χτυπάει όλες τις ευελιξίες των κρυπτονομισμάτων και σε τελικό στάδιο την ζήτηση για αυτά.
TO PIΣKO
Yπάρχουν, όμως, ήδη δύο ναυτιλιακές εταιρίες ξηρού φορτίου που δέχτηκαν να πληρωθεί ο ναύλος από τους πελάτες τους σε bitcoin. H ναυτιλία αποτελεί μία τεράστια αγορά, που θα μπορούσαν τα κρυπτονομίσματα να επιφέρουν τεκτονικές αλλαγές και να εκπαραθυρώσουν ακόμα και το δολάριο. Σε αντίθεση με τις δύο ναυτιλιακές εταιρίες η συντριπτική πλειοψηφία των πλοιοκτητών και των operators αρνούνται να τα δεχθούν.
Aυτό είναι απολύτως λογικό, αφού συνεργάζονται με κολοσσούς όπως οι Cargill, Dreyfus, Bunge, ADMI, Glencore, Vale, κλπ, γνωρίζοντας ότι μπορούν να λάβουν νόμιμα μέσω τραπέζης τα χρήματά τους χωρίς το ρίσκο να μεταβληθεί η αξία της είσπραξής τους. Tο ανούσιο επιχείρημα, ότι κάποιες φορές αργεί ένα διατραπεζικό έμβασμα – σε αντίθεση με το bitcoin- απαντάται από τον αριθμό Swift. Δεν υπάρχει λόγος ένας πλοιοκτήτης, ενώ έχει να καλύψει τα ημερήσια έξοδα λειτουργίας των πλοίων του (opex), τα έξοδα κεφαλαίου του, να προσθέσει και τον κίνδυνο από την διακύμανση της τιμής του μέσου πληρωμής.
Ό,τι ισχύει για την ναυτιλία ισχύει και για τους εισαγωγείς-εξαγωγείς. Oι εποχές είναι δυσανάγνωστες και επειδή το παγκόσμιο οικονομικό σύστημα βρίσκεται κοντά σε μία νέα γενικευμένη ύφεση, θα ήταν προτιμητέο οι συναλλαγές να γίνονται με τον κλασσικό και πατροπαράδοτο τρόπο συνδυασμένο με αντιστάθμιση κινδύνου έναντι συναλλαγματικών διακυμάνσεων (foreign exchange rate hedging). Oι ναυλομεσιτικές εταιρίες και οι forwarders πρέπει να παρακολουθούν τις εξελίξεις και να ενημερώνουν συστηματικά τους πελάτες τους για τους κινδύνους και τις ευκαιρίες που προκύπτουν από εναλλακτικούς – καινοτόμους τρόπους πληρωμής.
Από την ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
