Τις τελευταίες μέρες τα μεγαλύτερα κόμματα της αντιπολίτευσης έχουν οξύνει την κριτική τους για το επιτελικό κράτος. «Ο κ. Μητσοτάκης υποσχέθηκε «επιτελικό κράτος» και «αριστεία», αλλά μετά από τέσσερα χρόνια στη διακυβέρνηση κυριαρχεί το χάος, οι πελατειακές σχέσεις, η αναξιοκρατία και η απαξίωση υποδομών και υπηρεσιών με δραματικές συνέπειες για τηn κοινωνία», ανέφερε μια από τις πολλές ανακοινώσεις του ΣΥΡΙΖΑ την περασμένη εβδομάδα. «Ο κ. Μητσοτάκης ανέλαβε τη διακυβέρνηση του τόπου με σημαία του το επιτελικό κράτος και ο απολογισμός είναι τέσσερις συγγνώμες.
Μια με τις καταστροφικές πυρκαγιές σε Αττική-Εύβοια, δεύτερη με τις χιονοπτώσεις στην Αττική, τρίτη προσωπικά στον κύριο Ανδρουλάκη για τις υποκλοπές, και τέταρτη με το τραγικό δυστύχημα στα Τέμπη. Αποδεικνύεται η παταγώδης αποτυχία του επιτελικού κράτους», ανέφερε σε δηλώσεις του (ΑΝΤ1) ο γραμματέας του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ, Ανδρέας Σπυρόπουλος. Και οι δύο πλευρές συνδέουν ευθέως το «επιτελικό κράτος» με το πρόσωπο του Πρωθυπουργού, αποδίδοντας σ’ αυτόν το βάρος της ευθύνης.
Τι αποκάλυψε το δυστύχημα στα Τέμπη;
Πως η εικόνα ενός δημόσιου τομέα που «νοικοκυρεύεται» και εκσυγχρονίζεται δεν είναι πραγματική -ή, τουλάχιστον, πως δεν έχει προχωρήσει τόσο πολύ όσο θα ήθελε και όσο έλεγε η ίδια η κυβέρνηση. Πίσω από τις βελτιώσεις στις σχέσεις κράτους-πολιτών και τις διευκολύνσεις που έφερε η ψηφιοποίηση εν μέσω πανδημίας, η πραγματικότητα δεν έχει αλλάξει σημαντικά: η απουσία τηλεματικής στα τρένα, η εικόνα κέντρων ελέγχου που στηρίζονται «στο σύστημα με τα καπάκια» και οι βάρδιες που σβήνονται με μπλάνκο είναι εικόνα άλλου αιώνα. Εύλογα, η καθημερινότητα του δημοσίου πλέον «χτενίζεται», γιατί τέτοια κενά δεν υπάρχουν μόνο στους σιδηρόδρομους.
Το σημερινό κυβερνητικό σχήμα δεν είναι άπειρο -ακόμα κι αν ήταν, είχε τέσσερα χρόνια στην διάθεσή του να μάθει την δουλειά. Το 2019 η ΝΔ δεν ψήφιστηκε μόνο από δεξιούς και κεντροδεξιούς, ως ιδεολογική και πολιτική αλλαγή σελίδας. Αντιθέτως, το λεγόμενο «μέτωπο λογικής», που στήθηκε πάνω σε μια μεγάλη λίστα λαθών και ανεπαρκειών της προηγούμενης κυβέρνησης, ενδεχομένως έκανε και μια «αντιπολιτική» επιλογή ανάγκης -«για να φύγουν αυτοί», όπως είχε παραδεχτεί και ο ίδιος ο Μητσοτάκης στην Βουλή.
Αυτή η επιλογή είχε και στοιχεία κυβερνητικής διαχείρισης, καθώς ο τότε αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης είχε ήδη θητεύσει σε θέσεις ευθύνης, είχε κάνει ανοίγματα σε ένα κοινό που σε άλλες περιόδους ούτε που θα σκεφτόταν να ψηφίσει ΝΔ και είχε περιγράψει ένα διαχειριστικό μοντέλο εξουσίας που προσομοίαζε σε επιχειρησιακή πυραμίδα. Οι μπλε φάκελοι με τις προτεραιότητες έδειχναν προετοιμασία, η γραβάτα έδειχνε σοβαρότητα.
Αν έχει αποτύχει το αφήγημα του επιτελικού κράτους, έχει αποτύχει κι αυτό του πρωθυπουργού-μάνατζερ.
Και αυτό για τα κόμματα της αντιπολίτευσης έχει σημασία: ο ΣΥΡΙΖΑ καταψηφίστηκε ως κόμμα που ανέβηκε στην εξουσία χωρίς να συνειδητοποιεί την κατάσταση που είχε να διαχειριστεί και συνέχισε προσπαθώντας να φέρει την χώρα στα μέτρα του, ενώ το ΠΑΣΟΚ έχασε την θέση του εντός δικομματισμού γιατί η δική του διαχείριση της κρίσης χρέους θεωρήθηκε εκτός της σιωπηλής συμφωνίας που είχε κάνει με το εκλογικό του ακροατήριο. Το βλέμμα και των δύο είναι πια εμφανώς στραμμένο σε όσους πολίτες δεν πείθονται από την επιτελικότητα.
Οι άμεσες μετακινήσεις ψηφοφόρων από ΝΔ σε ΣΥΡΙΖΑ τουλάχιστον μέχρι τώρα παραμένουν χαμηλές, όμως η αναποφασιστικότητα, η μετατόπιση στην «γκρίζα ζώνη», αποτελεί απόδειξη για όσους μιλούν για ρήγματα στο «αντι-ΣΥΡΙΖΑ μπλοκ» -οι χαμηλοί τόνοι που διατηρεί η αξιωματική αντιπολίτευση στοχεύουν σε εντυπώσεις «συστημικής ενηλικίωσης». Για το ΠΑΣΟΚ, υπάρχει χώρος ενδιάμεσα των ορίων του και των ορίων της ΝΔ (όπως αντιστοίχως συμβαίνει και με τον ΣΥΡΙΖΑ), αρκεί η Χαριλάου Τρικούπη να βρει συνταγή απέναντι στην πόλωση.
