Του Χρήστου Χωμενίδη
“Να νηστέψουμε τη Μεγάλη Σαρακοστή, τη Μεγάλη Εβδομάδα έστω, να χάσουμε και κάνα δράμι…” Ουδέν ψευδέστερον! Για να χορτάσει κανείς απέχοντας από το κρέας και τα γαλακτοκομικά, σαβουριάζει ψωμιά και κουλούρια. Κάνει παπάρες μες στην ταραμοσαλάτα. Τσακίζει κανταΐφια, μπακλαβάδες αβουτύρωτους δήθεν, σοκολατάκια για διαβητικούς… “Κοροϊδεύει τον εαυτό του!” θα αναφωνήσετε πολύ ορθά. “Έχουν περιγράψει οι Πατέρες της Εκκλησίας -και εμπειρικοί διαιτολόγοι περιωπής- τι σημαίνει αληθινή νηστεία. Αντίσταση στο λάδι! Ο Ιωάννης ο Πρόδρομος επιβίωνε με ακρίδες και άγριο μέλι. Ακρίδες -προσοχή!- δεν εννοούμε τα έντομα, τα οποία πιθανόν να το έχουν το λιπάκι τους. Μα κάτι χόρτα της συμφοράς που φυτρώνουν στην έρημο…”
Πώς καταλαβαίνεις ότι έχεις μπει για τα καλά στη μέση ηλικία; Όταν τα κιλά κολλάνε σαν μαγνήτες πάνω σου. Όταν πριν ζυγιστείς σού έρχεται να κάνεις τον σταυρό σου. Κανείς, θα μου πείτε, δεν παχαίνει με τον αέρα. Συνήθειες ωστόσο που στα πρώτα νιάτα μας δεν είχαν την παραμικρή συνέπεια, σήμερα συνιστούν μικρά, κατά του εαυτού μας, εγκλήματα. Χλαπακιάζαμε στα είκοσι μας στις ταβέρνες. Πηγαίναμε έπειτα για ποτά. Και τις μικρές ώρες, πριν από τον ύπνο, τρώγαμε κι ένα τοστ, έτσι για τη λιγούρα. Πού γάτα, πού ζημιά; Ούτε το στομάχι μας διαμαρτυρόταν ούτε η ζυγαριά μας.
Έρευνες ισχυρίζονται ότι ο άνθρωπος στον δυτικό κόσμο παίρνει ύστερα από τα τριάντα του ένα κιλό το χρόνο. Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής το είχε -καμαρώνουν οι βιογράφοι του- ελέγξει. Τρεφόμενος με ψητά ψάρια και βραστά λαχανικά, παρέμεινε έως το βαθύ γήρας του φιγουρίνι. Μα εκείνος είχε στεγνώσει την ψυχή του για να κυβερνήσει, θα τον αποπλανούσαν οι τηγανητές πατάτες, τα σιροπιαστά; Ο Θεόδωρος Πάγκαλος αντιθέτως, καλή του ώρα, στις γλαφυρότατες διηγήσεις του εστίαζε πάντοτε στο φαγητό. “Δώσαμε με τον Μιττεράν τα χέρια” έλεγε “κι έπειτα κάτσαμε σε μια ταβέρνα και τσακίσαμε κάτι φαγκρόπουλα…”
Η εποχή μας καταδικάζει κάθε λογής shaming. Για να απελευθερώσει τα νεαρά ιδίως κορίτσια από το πλέγμα κατωτερότητας για τα τυχόν επιπλέον κιλά τους, για να τα προφυλάξει από τη νευρική ανορεξία, προβάλλει “plus size” φωτομοντέλα. Αναδεικνύει παχουλές τηλεπαρουσιάστριες. Το να γίνεται ωστόσο η διαφορετικότητα αποδεκτή -αυτονόητη υποχρέωση της κοινωνίας- δεν σημαίνει ότι είναι και επιθυμητή. Και μπορεί μεν καλλονές σαν τη Σοφία Λόρεν η διατροφή με μακαρόνια να τις κάνει ακόμα πιο καμπυλωτές, ακόμα πιο επιθυμητές, ένα ταξίδι ωστόσο στη βαθιά Αμερική σε φέρνει αντιμέτωπο με την παχυσαρκία στην πιο εφιαλτική εκδοχή της.
Η “Φάλαινα”, ο τετράπαχος άνθρωπος που δυσκολεύεται ακόμα και να αυτοεξυπηρετηθεί, που έχει καταντήσει ουσιαστικά ανάπηρος, δεν ανήκει στη φαντασία του δημιουργού της ομότιτλης ταινίας, της οποίας ο πρωταγωνιστής Μπρένταν Φρέιζερ κέρδισε δίκαια το όσκαρ πρώτου ανδρικού ρόλου. Αποτελεί κοινό τόπο στις ΗΠΑ, κυρίως στη χαμηλότερη εισοδηματικά μερίδα του πληθυσμού. Ναι, η παχυσαρκία είναι η αρρώστια των φτωχών. Βυθισμένοι στον καναπέ –”couch potatos”- αλείφουν φρατζόλες με φιστικόβουτυρο, χλαπακιάζουν πίτσες. Ενώ οι εύποροι, υποφέροντας από άλλης τάξεως νευρώσεις, κάνουν τζόγκινγκ μέχρις εξαντλήσεως και ξαναγράφουν την Ιστορία, τη δική τους και του έθνους τους, με προδιαγραφές πολιτικής ορθότητας.
Επιστρέφοντας στα καθ’ημάς, το ερώτημα στα πρώτα -ήντα προβάλλει αδήριτο. Θα δίνεις καθημερινά τη μάχη (μάχη έστω χαρακωμάτων) με τη ζυγαριά; Ή θα αφεθείς στις παρορμήσεις σου, όπως ένας διαπρεπής συμπολίτης μας που έχει αντικαταστήσει τα παντελόνια των κοστουμιών του με φόρμες, μεσ’στις οποίες καλοβολεύει το γαργαντουϊκό στομάχι του; Θα αυξάνεις σταδιακά τον χρόνο που περνάς στο γυμναστήριο, μειώνοντας τον χώρο που καταλαμβάνει η τροφή στο πιάτο σου; Ή θα καμαρώνεις ως “αρχοντάνθρωπος”, ως “μπαμπάτσικος”;
Η ιατρική άποψη αυτονόητη. Όλες οι εξαρτήσεις βλάπτουν. Και αν η πίσσα και η νικοτίνη και το αλκοόλ αποτελούν τους προφανείς εχθροί μας, τα λίπη και τα σάκχαρα και οι υδατάνθρακες δρουν ύπουλα. Φράζουν τις αρτηρίες, ευνοούν τους καρκίνους. Δεν είμαστε, στο κάτω-κάτω, παιδιά της Κατοχής, να ξορκίζουμε ισοβίως τον λιμό του ΄40-΄41… Και τα τρικούβερτα τραπέζια που περιγράφει η Μαρία Ιορδανίδου στη “Λωξάντρα”; Οι άνθρωποι τότε ίδρωναν στη δουλειά, έστυβαν την πέτρα, έλιωναν τα παπούτσια τους. Ενώ εμείς λιώνουμε τα παντελόνια μας, καθισμένοι όλη μέρα εμπρός σε ένα κομπιούτερ. Μα η Λωξάντρα ήταν χοντρή! Σαν τη Λωξάντρα θες λοιπόν να καταντήσεις, να στριμώχνεσαι σε κορσέδες;
Υπάρχουν άλλωστε και υγιεινές χαρές. Τα σπορ, στα οποία θα μπορούσαμε να περιλάβουμε και το σεξ. Η τέχνη, είτε πομπός της είσαι είτε δέκτης της. Οι περίπατοι στην εξοχή. Το bird watching. Ο εθελοντισμός, ακόμα και στις πιο καθημερινές εκφάνσεις του. Από το να θρονιάζεσαι στο παραθαλάσσιο ουζερί και να τσακίζεις τους μεζέδες, κάλλιο να καθαρίζεις την παραλία από τα αποτσίγαρα.
Ας μην εθελοτυφλούμε. Στον μονοθεϊστικό κόσμο που αντιλαμβάνεται την παρούσα ζωή σαν πρόβα τζενεράλε της μεταθανάτιας, που ξορκίζει το σώμα ως σαρκίο (σκληρότεροι από τους Χριστιανούς οι Μουσουλμάνοι και οι Εβραίοι), κάθε ηδονή έχει εξ’ορισμού κάτι το απαγορευμένο. Φέρνει μαζί της μία τιμωρία που της δίνει μεγαλύτερη -διεστραμμένη ομολογουμένως- γλύκα.
Ανεβάζουμε αδρεναλίνη παραβιάζοντας τον κώδικα οδικής κυκλοφορίας. Ή τα χρηστά ήθη. Ή το διαιτολόγιο. Ο λαίμαργος ξέρει ότι θα παχύνει. Κι αυτό ίσως να αποτελεί όχι τίμημα αλλά κομμάτι της απόλαυσής του.
* Ο Χρήστος Χωμενίδης είναι συγγραφέας
