Γιατί περισσότεροι άντρες πεθαίνουν από γυναίκες;

Ζήσης Ψάλλας

Σε όλο τον κόσμο, πολλοί περισσότεροι άντρες πεθαίνουν από τη νόσο COVID-19 σε σχέση με τις γυναίκες. Γιατί; 

Οι άνδρες και οι γυναίκες είναι βιολογικά διαφορετικοί. Άνδρες και γυναίκες διαφέρουν ως προς τα χρωμοσώματα του φύλου τους και τα γονίδια που βρίσκονται σ’ αυτά. Οι γυναίκες έχουν δύο αντίγραφα ενός μεσαίου μεγέθους χρωμοσώματος (που ονομάζεται Χ). Οι άνδρες έχουν μόνο ένα χρωμόσωμα Χ και ένα μικρό χρωμόσωμα Υ που περιέχει λίγα γονίδια. 

Το χρωμόσωμα Υ δεν περιέχει σχεδόν καθόλου γονίδια εκτός από το SRY, αλλά είναι γεμάτο από επαναλαμβανόμενες αλληλουχίες (“junk DNA”). Ίσως ένα «τοξικό Υ» να χάσει τη ρύθμιση του κατά τη γήρανση. Αυτό μπορεί να επιταχύνει τη γήρανση στους άνδρες και να τους κάνει πιο ευαίσθητους στους ιούς.

Αλλά ένα μεγαλύτερο πρόβλημα για τους άνδρες είναι οι ανδρικές ορμόνες που απελευθερώνονται από τη δράση του SRY. Τα επίπεδα τεστοστερόνης εμπλέκονται σε πολλές ασθένειες, ιδιαίτερα στις καρδιακές παθήσεις και μπορεί να επηρεάζουν τη διάρκεια ζωής. 

Το Χ χρωμόσωμα φέρει περισσότερα από 1.000 γονίδια για διάφορες λειτουργίες, όπως ο μεταβολισμός, η πήξη του αίματος και η ανάπτυξη του εγκεφάλου.

Η παρουσία δύο χρωμοσωμάτων Χ, στα θηλυκά (ΧΧ), παρέχει προστασία εάν ένα γονίδιο σε ένα Χ είναι μεταλλαγμένο. Τα αρσενικά XY δεν διαθέτουν αυτό το αντίγραφο ασφαλείας χρωμοσωμάτων Χ. Γι ‘αυτό τα αγόρια πάσχουν από πολλές ασθένειες που σχετίζονται με γονίδια του χρωμοσώματος όπως π.χ. η αιμορροφιλία (κακή πήξη του αίματος).

Τα θηλυκά όχι μόνο έχουν διπλή δόση πολλών γονιδίων Χ, αλλά μπορούν επίσης να έχουν το όφελος δύο διαφορετικών εκδόσεων κάθε γονιδίου. Αυτή η επίδραση X εξηγεί γιατί οι άνδρες πεθαίνουν σε υψηλότερο ποσοστό από ό, τι οι γυναίκες σε κάθε ηλικία από τη γέννηση.

Ένα άλλο πρόβλημα είναι το ανοσοποιητικό σύστημα. Γνωρίζουμε εδώ και πολύ καιρό ότι οι γυναίκες έχουν ισχυρότερο ανοσοποιητικό σύστημα από τους άνδρες. Αυτό δεν είναι πάντα καλό, γιατί κάνει τις γυναίκες πιο ευαίσθητες σε αυτοάνοσες ασθένειες όπως ο λύκος και η σκλήρυνση κατά πλάκας. Αλλά δίνει στις γυναίκες ένα πλεονέκτημα όσον αφορά την ευαισθησία σε ιούς, όπως δείχνουν πολλές μελέτες σε ποντίκια και ανθρώπους. Αυτό ίσως βοηθά να εξηγηθεί γιατί οι άνδρες είναι πιο ευάλωτοι σε πολλούς ιούς, συμπεριλαμβανομένων των SARS και MERS.