Στο μικροσκόπιο των οικονομολόγων υγείας μπήκαν όλα τα φάρμακα κατά της παχυσαρκίας που έχουν εγκριθεί από τον Αμερικανικό Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) προκειμένου να διαπιστωθεί ποιά θεραπεία δίνει τα καλύτερα αποτελέσματα από πλευράς κόστους – οφέλους.
Οι ειδικοί εστίασαν στη χορήγηση των θεραπειών αυτών στους εφήβους, αποκλείοντας έτσι τη βαριατρική χειρουργική, η οποία δεν επιτρέπεται κατά την εφηβεία, γιατί δεν έχει ολοκληρωθεί μέχρι τότε η ανάπτυξη του οργανισμού του παιδιού.
Η εφηβική παχυσαρκία, σύμφωνα με το Κέντρου Ελέγχου Λοιμώξεων (CDC) των ΗΠΑ, αποτελεί ασθένεια με αυξημένη συννοσηρότητα, η οποία εκτείνεται μέχρι και την ενηλικίωση. Στηριζόμενοι στον δείκτης μάζας σώματος (ΔΜΣ) οι ειδικοί εκτιμούν πως ένας ΔΜΣ πάνω από 35 χρειάζεται θεραπευτική παρέμβαση, καθώς σύμφωνα με τους χάρτες ανάπτυξης των εφήβων, ένας ΔΜΣ 37 στην ηλικία των 15 ετών θα φτάσει – λόγω της ανάπτυξης – στο 42,5 αν δεν υπάρξει θεραπευτική παρέμβαση.
Το πρόβλημα με την εφηβική παχυσαρκία στις ΗΠΑ αυξάνεται την τελευταία 20ετία, με αποτέλεσμα σήμερα να αφορά πάνω από το 20% του εφηβικού πληθυσμού της χώρας.
Εντατική παρέμβαση στην υιοθέτηση υγιεινής συμπεριφοράς με συμβουλευτική διατροφής και σωματικής δραστηριότητας συνιστάται ως θεραπεία πρώτης γραμμής, όμως τα αποτελέσματα στη μείωση του ΔΜΣ είναι περιορισμένα συχνά, ενώ παρατηρούνται και υψηλά ποσοστά υποτροπής, όπου οι έφηβοι ξαναπαίρνουν τα κιλά που έχασαν.
Φέτος, η Αμερικανική Ακαδημία Παιδιατρικής (AAP) συνέστησε τη χορήγηση φαρμάκων κατά της παχυσαρκίας, συμπληρωματικά προς την εντατική συμβουλευτική υγιεινής συμπεριφοράς σε εφήβους με παχυσαρκία ηλικίας 12 ετών και άνω.
Μέχρι στιγμής έχει διαπιστωθεί σημαντική μείωση του ΔΜΣ στη διάρκεια ετήσιας θεραπευτικής προσέγγισης της παχυσαρκίας σε κλινικές μελέτες που συμπεριέλαβαν εφήβους από 12 ως κάτω των 18 ετών.
Συγκεκριμένα, καταγράφηκαν μειώσεις του ΔΜΣ κατά:
- 4,6% με λιραγλουτίδη,
- 8,1% για μέση δόση φαιντερμίνης και τοπιραμάτης (δηλαδή, 7,5 mg φαιντερμίνης και 46 mg τοπιραμάτης ημερησίως),
- 10,4% για τη μέγιστη δόση φαιντερμίνης και τοπιραμάτης (δηλαδή, 15 mg φαιντερμίνης και 92 mg τοπιραμάτης ημερησίως) και
- 16,7% με τη σεμαγλουτίδη.
Στη συνέχεια, ο Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ (FDA) ενέκρινε τη λιραγλουτίδη, τη φαιντερμίνη και την τοπιραμάτη και τη σεμαγλουτίδη για τη θεραπεία της παχυσαρκίας σε εφήβους ηλικίας 12 ετών και άνω.
Ωστόσο, αυτά είναι πρωτότυπα φάρμακα (χωρίς φθηνότερο γενόσημο) και έχουν κόστος που κυμαίνεται από 1.100 έως 15.000 δολ. κατ΄έτος.
Ερευνητές από το Πανεπιστήμιο Κολούμπια της Νέας Υόρκης, προχώρησαν στην ανάπτυξη ενός μοντέλου για την εκτίμηση της σχέσης κόστους-αποτελεσματικότητας , ώστε να διαπιστώσουν αν το κόστος των θεραπειών αυτών μπορεί να αντισταθμιστεί από το θετικό αποτέλεσμα της μείωσης του βάρους των εφήβων, όχι μόνο σε διάρκεια έτους, αλλά και προοπτικά σε διάστημα πενταετίας.
Η μελέτη δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό JAMA.
Τι αξίζει τελικά
Για την οικονομική αξιολόγηση χρησιμοποιήθηκε ένα μοντέλο προσομοίωσης για την προβολή των αποτελεσμάτων στην υγεία των εφήβων σε σχέση με το κόστους της συμβουλευτικής για τον τρόπο ζωής μόνο ή και σε συνδυασμό με:
- λιραγλουτίδη,
- φαιντερμίνη και τοπιραμάτη μεσαίας δόσης,
- φαιντερμίνη και τοπιραμάτη μέγιστης δόσης ή
- σεμαγλουτίδη
για 13 μήνες, 2 χρόνια και 5 χρόνια σε μια υποθετική ομάδα 100.000 εφήβων με παχυσαρκία όπου ο ΔΜΣ είναι 37.
Μια θεραπεία θεωρήθηκε οικονομικά αποδοτική εάν ο δείκτης κόστους οφέλους ήταν μικρότερος από 100.000 δολ. ανά προσαρμοσμένο έτος ποιότητας (QALY) που αποκτήθηκε. Η προτιμώμενη στρατηγική καθορίστηκε ως η στρατηγική με τη μεγαλύτερη αύξηση στα QALY ενώ ήταν οικονομικά αποδοτική.
Το μοντέλο προσομοίωσε 100.000 εφήβους ηλικίας 15 ετών με αρχικό ΔΜΣ 37, εκ των οποίων οι 58.000 (58%) ήταν κορίτσια.
Στην προβολή αποτελεσμάτων μετά από 13 μήνες ή 2 έτη, η συμβουλευτική στον τρόπο ζωής εκτιμήθηκε ότι ήταν η προτιμώμενη στρατηγική.
Στα 5 χρόνια, η προβολή έδειξε πως η μέγιστη δόση φαιντερμίνης και τοπιραμάτης πετυχαίνει δείκτη κόστους – οφέλους ICER 56.876 δολ. ανά QALY σε σχέση με την συμβουλευτική μόνο.
Η σεμαγλουτίδη είχε προβλεφθεί ότι θα αποδώσει τα περισσότερα QALY, όμως ο δείκτης κόστους – οφέλους ICER έφτασε τελικά το 1,1 εκατ. δολ. ανά QALY , σε σύγκριση με την μέγιστη δόση φαιντερμίνης και τοπιραμάτης.
Αδυνάτισμα και κόστος
Αναλυτικά, στους 13 μήνες η μείωση του ΔΜΣ που μπορούσε να επιτευχθεί μόνο με συμβουλευτική ήταν 0,4%, με λιραγλουτίδη 4,3%, με φαιντερμίνη – τοπιραμάτη μέσης δόσης 4,8%, με φαιντερμίνη – τοπιραμάτη μέγιστης δόσης 7,1% και με σεμαγλουτίδη 13,3%. Εδώ ο δείκτης κόστους οφέλους έφτανε τα 317.000 δολ. για κάθε ποιοτικό έτος ζωής (QALY) που κερδιζόταν, έναντι της συμβουλευτικής, με τη μέγιστη δόση φαιντερμίνης – τοπιραμάτης.
Στα 5 χρόνια μόνο με συμβουλευτική η μείωση του ΔΜΣ μειωνόταν κατά 2,2%, με λιραγλουτίδη κατά 7,4%, με μέση δόση φαιντερμίνης και τοπιραμάτης κατά 9,5%, με τη μέγιστη δόση αιντερμίνης και τοπιραμάτης κατά 10,8% και με σεμαγλουτίδη κατά 18,5%. Στην πενταετία ο δείκτης κόστους αποτελεσματικότητας ανά QALY , έφτασε τα 56.876 δολ.
Η σεμαγλουτίδη είχε το μέγιστο αριθμό ποιοτικών χρόνων που κερδίζονταν, όμως ήταν εκτός του ορίου που είχε τεθεί ως δυνατότητα πληρωμής, φτάνοντας στην πρώτη περίπτωση των 13 μηνών τα 3 εκατ. δολ. και στην πενταετία στο 1,1 εκατ. δολ. με αποτέλεσμα να απορριφθεί.
Έτσι ως πιο αποδοτική θεραπεία θεωρήθηκε ο συνδυασμός συμβουλευτικής, μαζί με την μέγιστη δόση φαιντερμίνης και τοπιραμάτης.
