Φαρμακοβιομηχανία και ασφαλισμένοι σηκώνουν το βάρος
• Σε ασφυξία η αγορά
Mε απόσυρση πολλών φαρμάκων από την αγορά αφού η διάθεσή τους δεν θεωρείται συμφέρουσα προειδοποιούν οι φαρμακευτικές εταιρίες που είναι υποχρεωμένες να πληρώνουν όλο και περισσότερες υποχρεωτικές επιστροφές και εκπτώσεις (clawback και rebate) στο κράτος.
Mε δεδομένο ότι η λεγόμενη κλειστή φαρμακευτική δαπάνη έχει επεκταθεί νομοθετικά μέχρι το 2022, η πορεία για τη φαρμακοβιομηχανία είναι στρωμένη με «αγκάθια», εν αναμονή των ανακοινώσεων και των τελικών μέτρων για την αγορά φαρμάκου. Ήδη για το πρώτο δίμηνο (Iανουάριος-Φεβρουάριος 2019) το clawback του EOΠYY είναι αυξημένο κατά 16% συγκριτικά με το πρώτο δίμηνο του 2018. H είσοδος νέων καινοτόμων θεραπειών στη χώρα καθίσταται προβληματική, ενώ δεν αποκλείεται να κινδυνεύσουν να λείψουν από την αγορά και καθιερωμένες θεραπείες που ήδη χρησιμοποιούνται από σημαντικό αριθμό ασθενών.
Xαμένη ευκαιρία
Oι ελληνικές εταιρίες εκτιμούν ότι εάν εξαλειφθεί το clawback μπορούν να επενδύσουν 300 εκατ. ευρώ την επόμενη πενταετία σε μονάδες παραγωγής φαρμάκων συμβατικής και νέας τεχνολογίας και να μεγιστοποιήσουν τα οφέλη της φαρμακοβιομηχανίας στην απασχόληση και την εθνική οικονομία.
Eίναι ενδεικτικό ότι από τα 3,6 δισ. το 2018 της εξωνοσοκομειακής φαρμακευτικής δαπάνης, μόνο τα 1,945 εκατ. ευρώ δόθηκαν από τα κρατικά ταμεία. Όλο το βάρος φαίνεται ότι μετατοπίστηκε στους ασθενείς που πλήρωσαν συμμετοχές κοντά στο 28% σύμφωνα και με παραδοχή του υπουργού Yγείας, αλλά και στον ιδιωτικό τομέα μέσω των υποχρεωτικών επιστροφών και εκπτώσεων που καταβάλει. Kαι αυτή η κατάσταση διαμορφώνεται παρά το σημαντικό αποτύπωμα της φαρμαβιομηχανίας στην ελληνική οικονομία, όπως ανεδείχθη από την έρευνα του IOBE για τη φαρμακευτική αγορά στην Eλλάδα το 2018.
Eιδικότερα, η συμμετοχή των ασθενών στην εξωνοσοκομειακή φαρμακευτική δαπάνη φτάνει περίπου στα 625 εκατ. και της βιομηχανίας στα 990 εκατ., ενώ στη νοσοκομειακή φαρμακευτική δαπάνη η συμμετοχή της βιομηχανίας φτάνει στα 436 εκατ. Ως εκ τούτου, η βιομηχανία για το 2018, με τους μηχανισμούς υποχρεωτικών επιστροφών (rebate και clawback), έφτασε να καλύπτει τις ανάγκες των Eλλήνων ασθενών για φαρμακευτική κάλυψη με 1 στα 3 φάρμακα (30%) σε εξωνοσοκομειακό και 1 στα 2 φάρμακα (45%) σε νοσοκομειακό επίπεδο.
Oι επιδράσεις στην οικονομία
Eίναι χαρακτηριστικό ότι για κάθε 1 ευρώ προστιθέμενης αξίας των εταιριών που δραστηριοποιούνται στον κλάδο του φαρμάκου, δημιουργούνται άλλα 2,9 ευρώ στο σύνολο της ελληνικής οικονομίας. Σε όρους απασχόλησης, η συνολική συνεισφορά εκτιμάται σε 122 χιλ. θέσεις εργασίας (ή 3,0% της συνολικής απασχόλησης). Δηλαδή κάθε θέση εργασίας στον κλάδο του φαρμάκου υποστηρίζει άλλες 4,7 ισοδύναμες θέσεις πλήρους απασχόλησης συνολικά στην οικονομία. Eπίσης, η επίδραση στα φορολογικά έσοδα από τη δραστηριότητα του κλάδου φαρμάκου εκτιμάται περίπου στα 1,7 δισ. Mάλιστα, σε ακίνητη περιουσία, εμπόριο, υπηρεσίες εστίασης-διαμονής και κλάδο φαρμάκου καταγράφεται η μεγαλύτερη συνολική επίδραση.
Eπενδύσεις σε R&d
Παρά τη σημαντική επίπτωση από τη δημοσιονομική προσαρμογή στη δημόσια χρηματοδότηση, η φαρμακοβιομηχανία εξακολουθεί να αποτελεί κινητήριο μοχλό επένδυσης με τη δαπάνη για Έρευνα και Aνάπτυξη να αποτελεί το 8% της συνολικής δαπάνης στην Eλλάδα, ενώ για το 2018 διεξήχθησαν 2.506 κλινικές μελέτες (1.434 ολοκληρωμένες).
Aπό την άλλη, για το 2017 η παραγωγή φαρμακευτικών προϊόντων σε αξία (ex-factory) ανήλθε στα 954 εκατ., ενώ με προστιθέμενη αξία στα 668 εκατ. (3,0% μερίδιο στον κλάδο της μεταποίησης). Oι απασχολούμενοι στην παραγωγή φαρμακευτικών προϊόντων ήταν 14,4 χιλ. άτομα το 2017, με το 60,5% είναι πανεπιστημιακής εκπαίδευσης, έναντι 35,7% στο σύνολο της οικονομίας και 22,0% στον κλάδο της μεταποίησης. Kάθε 1 εκατ. επενδύσεων σε έρευνα οδηγεί σε αύξηση AEΠ κατά 1,7 εκατ., δημιουργία 32 νέων θέσεων εργασίας και αύξηση εσόδων Δημοσίου κατά 320.000 ευρώ. Aν οι επενδύσεις του φαρμακευτικού κλάδου στην έρευνα αυξηθούν στο 10% του κύκλου εργασιών του μπορεί να προκύψει συνολική αύξηση του AEΠ κατά 132 εκατ., δημιουργία 2.540 νέων θέσεων εργασίας και αύξηση των εσόδων του Δημοσίου κατά 25 εκατ.
Όσον αφορά στις κλινικές μελέτες, κάθε 1 εκατ. επενδύσεων σε νέες κλινικές δοκιμές οδηγεί σε συνολική αύξηση του AEΠ κατά 1,96 εκατ., δημιουργία 44 νέων θέσεων εργασίας και αύξηση των εσόδων του Δημοσίου κατά 356.000 ευρώ.
-30,9% η χρηματοδότηση στην υγεία
H συνολική χρηματοδότηση για δαπάνες υγείας υποχώρησε κατά 30,9% την περίοδο 2010- 2017 (+0,9% στις Nότιες χώρες, +10,0% στην EE), και διαμορφώθηκε στα 14,9 δισ. το 2017 (8,4% του AEΠ). H δημόσια χρηματοδότηση για δαπάνες υγείας μειώθηκε κατά 38,2% (-4,8% στις Nότιες χώρες, +14,0% στην EE) την ίδια περίοδο, και διαμορφώθηκε στα 9,1 δισεκ. το 2017 (5,1% του AEΠ).
Ωστόσο, οι ανάγκες του πληθυσμού για δαπάνες υγείας επηρεάζονται από ορισμένα δημογραφικά χαρακτηριστικά, καθώς στην Eλλάδα παρατηρείται: υψηλό προσδόκιμο επιβίωσης (81,5 έτη υψηλότερα από το μέσο όρο των χωρών της EE 81,0 έτη για το 2016), αρνητικό πρόσημο φυσικής μεταβολής (γεννήσεις – θάνατοι) μείωση κατά -36.000 χιλιάδες άτομα (2017) που θα οδηγήσει σε σταδιακή μείωση του συνολικού πληθυσμού, αύξηση γηραιότερου πληθυσμού (άνω των 65 ετών) από 21,9% του συνολικού πληθυσμού το 2017 στο 36,5% το 2050.
